Passa ai contenuti principali

Accuse del tribuno Gaio Memmio (Sallustio)


Giugurta viene convocato a Roma in senato
da Bellum Iughurtinum 33, 1-4

Altri titoli: Giugurta è convocato a Roma
Testo Latino
Igitur   Iugurtha   contra   decus   regium   cultu   quam   maxume miserabili cum Cassio Romam venit. Ac tametsi in ipso magna vis animi erat, confirmatus ab omnibus, quorum potentia aut scelere cuncta ea gesserat, quae supra diximus, C. Baebium tribunum plebis magna mercede parat, quoius ( = cuius) impudentia contra ius et iniurias omnis ( = omnes) munitus foretAt C. Memmius, advocata contione (ABLATIVO ASSOLUTO), quamquam regi infesta plebes erat et pars in vincula duci iubebat, pars, nisi socios sceleris sui aperiret, more maiorum de hoste supplicium sumi, dignitati quam irae magis consulens, sedabat motus et animos eorum molliebat, postremo confirmabat fidem publicam (salvacondotto) per sese inviolatam fore. Post, ubi silentium coepit, producto Iugurtha  (ABLATIVO ASSOLUTO), verba facit, Romae Numidiaeque facinora eius memorat, scelera in patrem fratresque ostenditQuibus iuvantibus quibusque ministris ea egerit, quamquam intellegat populus Romanus, tamen velle manufesta ( = manifesta) magis ex illo habere. Si verum aperiat, in fide et clementia populi Romani magna spes illi sita foresin reticeat, non sociis saluti fore, sed se suasque spes corrupturum.

da Bellum Iugurthinum, 33, 1-4

TRADUZIONE IN ITALIANO
Dunque, Giugurta giunse a Roma con Cassio in abito il più dimesso possibile, contro il decoro dei re. E sebbene avesse (lett. "in lui fosse") una grande forza d'animo, incoraggiato da tutti quelli per il cui potere o crimine aveva compiuto tutte quelle cose che abbiamo detto precedentemente (lett. "sopra"), con una grande ricompensa compra il tribuno della plebe Gaio Bebio, dalla cui impudenza fosse protetto contro la legge e contro tutte le ingiurie. Ma Gaio Memmio, convocata l'assemblea, nonostante la plebe fosse ostile al re e parte (di essa) ordinava che fosse arrestato (lett. "condotto alle catene"), parte (voleva) che, se non avesse smascherato i compagni (complici) del suo crimine, secondo l'usanza degli antenati, fosse punito (giustiziato) da nemico, avendo cura più della dignità che dell'ira, sedava i tumulti e calmava i loro animi e, in ultimo assicurava che per mezzo di lui stesso il salvacondotto non sarebbe stato violato. Poi, cominciò il silenzio, fatto entrare Giugurta, parla, ricorda i suoi crimini a Roma e in Numidia, descrive i delitti contro il padre ed i fratelli. (Aggiunge che) Il popolo romano sa chi (lo) ha aiutato e chi (sono stati) i (suoi) complici nel fare quelle cose, tuttavia vuole da lui prove più evidenti. Se rivelerà la verità, in lui sarà grande la speranza nella fede e nella clemenza del popolo romano; se tacerà, non sarà di salvezza ai complici, ma comprometterà se stesso e le sue speranze (di salvezza).


Commenti

Post popolari in questo blog

MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion

TRADUZIONE CONTRASTIVA: MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion Epigramma V, 34 Hanc tibi, Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam oscula commendo deliciasque meas, parvola ne nigras horrescat Erotion umbras oraque Tartarei prodigiosa canis. Impletura fuit sextae modo frigora brumae, vixisset totidem ni minus illa dies. Inter tam veteres ludat lasciva patronos et nomen blaeso garriat ore meum. Mollia non rigidus caespes tegat ossa nec illi, terra, gravis fueris : non fuit illa tibi. TRADUZIONI A CONFRONTO TRADUZIONE 1 A te, babbo Frontone, a te, mamma Flaccilla, io pienamente affido questa povera bimba, oggetto dei miei baci e delle gioie mie. Cara piccina! Ch'ella non provi terrore delle Ombre, né delle orrende fauci di Cerbero infernale. Avrebbe ora compiuto il suo sesto gelido inverno, s'ella fosse vissuta altri sei giorni ancora. Oh! Fra i suoi buoni vecchi che ella giochi e ripeta i capricci, e il mio nome balbetti c

I complici di Catilina, Sallustio, 14 I seguaci di Catilina

I complici di Catilina  TESTO LATINO  - S allustio, De coniuratione Catilinae, 14. In tanta tamque corrupta civitate Catilina, id quod factu facillimum erat , omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat . Nam quicumque impudicus adulter ganeo manu ventre pene bona patria laceraverat , quique alienum aes grande conflaverat , quo flagitium aut facinus redimeret , praeterea omnes undique parricidae sacrilegi convicti iudiciis aut pro factis iudicium timentes , ad hoc quos manus atque lingua periurio aut sanguine civili alebat , postremo omnes quos flagitium egestas conscius animus exagitabat , ii Catilinae proximi familiaresque erant . Quod si quis etiam a culpa vacuus in amicitiam eius inciderat , cotidiano usu atque illecebris facile par similisque ceteris efficiebatur . Sed maxime adulescentium familiaritates appetebat : eorum animi molles etiam et [aetate] fluxi dolis haud difficulter capiebantur . Nam ut cuiusque studium ex aetate flagrabat

Un comandante esorta i suoi soldati

VERSIONE DI LATINO Nondum certa Romanis victoria erat ; alia iis supererat moles. Namque multitudo Gallorum, sensum omnem damni exsuperans , integros milites  adversus victorem hostem ciebat ; steterunt que suppresso impetu Romani , et quia iterum fessis subeunda dimicatio erat et quod consul, dum inter primores incautus agitat , laevo umero materi prope traiecto , cesserat parumper ex acie. Iamque omissa cunctando victoria erat , cum consul, vulnere alligato , revectus ad prima signa, "Quid statis , milites?" inquit .«Non cum Latino Sabinoque hoste res est , quem victum armis socium ex hoste fecistis ; in beluas strinximus ferrum; hauriendus aut dandus est sanguis. Propulistis a castris, supina valle praecipites egistis , stratis corporibus hostium superstatis ; complete eadem strage campos qua montes replevistis . Nolite exspectare dum stantes vos fugiant ; inferenda sunt signa et vadendum in hostem». His adhortationibus iterum coorti , milites Romani pellunt loco primos