Passa ai contenuti principali

Cesare prepara l’esercito per la battaglia



Caesari omnia uno tempore erant agenda: vexillum  proponendum, quod erat insigne, cum ad arma concurrendum esset; signum tuba dandum, ab opere revocandi milites, arcessendi qui paulo longius aggerem petendi causa processerant, acies instruenda, milites cohortandi. Quarum rerum magnam partem temporis brevitas et incursus hostium impediebat. His difficultatibus duae res erant subsidio, scientia atque usus militum, quod, superioribus proeliis exercitati, quid faciendum esset non minus commode ipsi sibi praescribere quam ab aliis doceri poterant. Legati praeterea, propter propinquitatem et celeritatem hostium, nihil ( = per nulla) iam Caesaris imperium expectabant, sed per se quae videbantur  ( = ciò che sembrava utile) administrabant. Caesar, necessariis rebus imperatis, undique ad cohortandum decucurrit et ad legionem decimam devenit. Milites non longiore oratione cohortatus, proelii committendi signum dedit. Atque in alteram item cohortandi causa profectus pugnantibus occurrit.
da Cesare, Paragrafo 20-21, Libro 2, De Bello Gallico


 Capitolo XX
 De Bello Gallico, II, 20-21 


TRADUZIONE IN ITALIANO
Cesare doveva fare tutto contemporaneamente (in un sol tempo): doveva essere innalzato il vessillo, che era il segnale, quando si doveva accorrere alle armi; doveva essere dato il segnale con la tromba; dovevano essere richiamati i soldati dal lavoro (di fortificazione); doveva essere chiamati quelli che erano avanzati un po’ più avanti per cercare materiale (per il terrapieno); doveva essere schierato l’esercito, dovevano  esserincitati i soldati. La scarsità di tempo e l’incalzare dei nemici impediva(no) gran parte di queste cose. A queste difficoltà due cose erano d’aiuto: la perizia e l’esperienza dei soldati, poiché, essnedosi esercitati con le battaglie precedenti, potevano imporsi da soli (da se stessi) cosa si dovesse fare non meno bene di quanto (potessero) essere indotti (a fare) da altri. Inoltre, gli ambasciatori, a causa della vicinanza e della rapidità dei nemici, (non) aspettavano più per nulla l'ordine di Cesare, ma disponevano da sé ciò che sembrava utile. Cesare, ordinate le cose necessarie, corse da ogni parte per incitare, e arrivò alla decima legione. Dopo aver esortato i soldati con un discorso non troppo lungo, diede il segnale di attaccare battaglia. E, partito verso l’altra (parte), andò incontro a coloro che combattevano, ugualmente per incitare.

Commenti

Post popolari in questo blog

MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion

TRADUZIONE CONTRASTIVA: MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion Epigramma V, 34 Hanc tibi, Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam oscula commendo deliciasque meas, parvola ne nigras horrescat Erotion umbras oraque Tartarei prodigiosa canis. Impletura fuit sextae modo frigora brumae, vixisset totidem ni minus illa dies. Inter tam veteres ludat lasciva patronos et nomen blaeso garriat ore meum. Mollia non rigidus caespes tegat ossa nec illi, terra, gravis fueris : non fuit illa tibi. TRADUZIONI A CONFRONTO TRADUZIONE 1 A te, babbo Frontone, a te, mamma Flaccilla, io pienamente affido questa povera bimba, oggetto dei miei baci e delle gioie mie. Cara piccina! Ch'ella non provi terrore delle Ombre, né delle orrende fauci di Cerbero infernale. Avrebbe ora compiuto il suo sesto gelido inverno, s'ella fosse vissuta altri sei giorni ancora. Oh! Fra i suoi buoni vecchi che ella giochi e ripeta i capricci, e il mio nome balbetti c...

I complici di Catilina, Sallustio, 14 I seguaci di Catilina

I complici di Catilina  TESTO LATINO  - S allustio, De coniuratione Catilinae, 14. In tanta tamque corrupta civitate Catilina, id quod factu facillimum erat , omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat . Nam quicumque impudicus adulter ganeo manu ventre pene bona patria laceraverat , quique alienum aes grande conflaverat , quo flagitium aut facinus redimeret , praeterea omnes undique parricidae sacrilegi convicti iudiciis aut pro factis iudicium timentes , ad hoc quos manus atque lingua periurio aut sanguine civili alebat , postremo omnes quos flagitium egestas conscius animus exagitabat , ii Catilinae proximi familiaresque erant . Quod si quis etiam a culpa vacuus in amicitiam eius inciderat , cotidiano usu atque illecebris facile par similisque ceteris efficiebatur . Sed maxime adulescentium familiaritates appetebat : eorum animi molles etiam et [aetate] fluxi dolis haud difficulter capiebantur . Nam ut cuiusque studium ex aetate f...

Un comandante esorta i suoi soldati

VERSIONE DI LATINO Nondum certa Romanis victoria erat ; alia iis supererat moles. Namque multitudo Gallorum, sensum omnem damni exsuperans , integros milites  adversus victorem hostem ciebat ; steterunt que suppresso impetu Romani , et quia iterum fessis subeunda dimicatio erat et quod consul, dum inter primores incautus agitat , laevo umero materi prope traiecto , cesserat parumper ex acie. Iamque omissa cunctando victoria erat , cum consul, vulnere alligato , revectus ad prima signa, "Quid statis , milites?" inquit .«Non cum Latino Sabinoque hoste res est , quem victum armis socium ex hoste fecistis ; in beluas strinximus ferrum; hauriendus aut dandus est sanguis. Propulistis a castris, supina valle praecipites egistis , stratis corporibus hostium superstatis ; complete eadem strage campos qua montes replevistis . Nolite exspectare dum stantes vos fugiant ; inferenda sunt signa et vadendum in hostem». His adhortationibus iterum coorti , milites Romani pellunt loco primos...