La maledizione di Edipo

Ἄγγελος
τὸν   ἕβδομον    δὴ    τόνδ᾽    ἐφ᾽    ἑβδόμαις    πύλαις
λέξω,    τὸν    αὐτοῦ    σοῦ    κασίγνητον,    πόλει
οἵας    ἀρᾶται    καὶ    κατεύχεται    τύχας:
πύργοις    ἐπεμβὰς    κἀπικηρυχθεὶς    χθονί,
635    ἁλώσιμον    παιᾶν᾽    ἐπεξιακχάσας,
σοὶ    ξυμφέρεσθαι    καὶ    κτανὼν    θανεῖν    πέλας,
ἢ    ζῶντ᾽    ἀτιμαστῆρα    τὼς    ἀνδρηλάτην
φυγῇ    τὸν    αὐτὸν    τόνδε    τείσασθαι    τρόπον.
τοιαῦτ᾽    ἀυτεῖ    καὶ    θεοὺς    γενεθλίους
640    καλεῖ    πατρῴας    γῆς    ἐποπτῆρας    λιτῶν
τῶν    ὧν    γενέσθαι    πάγχυ    Πολυνείκους    βία.
ἔχει    δὲ    καινοπηγὲς    εὔκυκλον    σάκος
διπλοῦν    τε    σῆμα    προσμεμηχανημένον.
χρυσήλατον    γὰρ    ἄνδρα    τευχηστὴν    ἰδεῖν
645    ἄγει    γυνή    τις    σωφρόνως    ἡγουμένη.
Δίκη    δ᾽ ἄρ᾽    εἶναί    φησιν,    ὡς    τὰ    γράμματα
λέγει     ‘κατάξω    δ᾽    ἄνδρα    τόνδε    καὶ    πόλιν
ἕξει    πατρῴων    δωμάτων    τ᾽ ἐπιστροφάς.’

τοιαῦτ᾽    ἐκείνων    ἐστὶ    τἀξευρήματα.
650    σὺ    δ᾽ αὐτὸς    ἤδη    γνῶθι    τίνα    πέμπειν    δοκεῖ:
ὡς    οὔποτ᾽    ἀνδρὶ    τῷδε    κηρυκευμάτων
μέμψῃ,    σὺ    δ᾽ αὐτὸς    γνῶθι    ναυκληρεῖν    πόλιν.

Ἐτεοκλής
ὦ    θεομανές    τε    καὶ    θεῶν    μέγα    στύγος,
655    ὦ    πανδάκρυτον    ἁμὸν    Οἰδίπου    γένος:
ὤμοι,    πατρὸς    δὴ    νῦν    ἀραὶ    τελεσφόροι.
ἀλλ᾽    οὔτε    κλαίειν    οὔτ᾽    ὀδύρεσθαι    πρέπει,
μὴ    καὶ    τεκνωθῇ    δυσφορώτερος    γόος.
ἐπωνύμῳ    δὲ    κάρτα,    Πολυνείκει    λέγω,
τάχ᾽    εἰσόμεσθα    τοὐπίσημ᾽    ὅποι    τελεῖ,
660    εἴ    νιν    κατάξει    χρυσότευκτα    γράμματα
ἐπ᾽ ἀσπίδος    φλύοντα    σὺν    φοίτῳ    φρενῶν.
εἰ    δ᾽ ἡ    Διὸς    παῖς    παρθένος    Δίκη    παρῆν
ἔργοις    ἐκείνου    καὶ    φρεσίν,    τάχ᾽    ἂν    τόδ᾽    ἦν:
ἀλλ᾽    οὔτε    νιν    φυγόντα    μητρόθεν    σκότον,
665    οὔτ᾽    ἐν    τροφαῖσιν,    οὔτ᾽ ἐφηβήσαντά    πω,
οὔτ᾽    ἐν    γενείου    ξυλλογῇ    τριχώματος,
Δίκη    προσεῖδε    καὶ    κατηξιώσατο:
οὐδ᾽    ἐν    πατρῴας    μὴν    χθονὸς    κακουχίᾳ
οἶμαί    νιν    αὐτῷ    νῦν    παραστατεῖν    πέλας.
670    ἦ    δῆτ᾽    ἂν    εἴη    πανδίκως    ψευδώνυμος
Δίκη,    ξυνοῦσα    φωτὶ    παντόλμῳ    φρένας.
τούτοις    πεποιθὼς    εἶμι    καὶ    ξυστήσομαι
αὐτός:    τίς    ἄλλος    μᾶλλον    ἐνδικώτερος;
ἄρχοντί    τ᾽    ἄρχων    καὶ    κασιγνήτῳ    κάσις,
675    ἐχθρὸς    σὺν    ἐχθρῷ    στήσομαι.    φέρ᾽    ὡς    τάχος
κνημῖδας,    αἰχμῆς    καὶ    πέτρων    προβλήματα.

Χορός
μή,    φίλτατ᾽    ἀνδρῶν,    Οἰδίπου    τέκος,    γένῃ
ὀργὴν    ὁμοῖος    τῷ    κάκιστ᾽    αὐδωμένῳ:
ἀλλ᾽    ἄνδρας    Ἀργείοισι    Καδμείους    ἅλις
680    ἐς    χεῖρας    ἐλθεῖν:    αἷμα    γὰρ    καθάρσιον.
ἀνδροῖν    δ᾽    ὁμαίμοιν    θάνατος    ὧδ᾽    αὐτοκτόνος,
οὐκ    ἔστι    γῆρας    τοῦδε    τοῦ    μιάσματος.

Ἐτεοκλής
εἴπερ    κακὸν    φέροι    τις,    αἰσχύνης    ἄτερ
ἔστω:    μόνον    γὰρ    κέρδος    ἐν    τεθνηκόσι:

685    κακῶν    δὲ    κᾀσχρῶν    οὔτιν᾽    εὐκλείαν    ἐρεῖς.

ΑΙΣΧΥΛΟΣ: Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας

AESCHYLUS - Septem contra Thebas 

TRADUZIONE IN ITALIANO

Ora dirò del settimo avversario,

alla settima porta, tuo fratello,

quale sorte egli imprechi alla città:

salito sulle mura e dall'araldo

proclamato signore della terra,

dopo l’alto peana di trionfo,

con te scontrato, ucciderti, e morire

al tuo fianco, o, indulgendoti la vita,

ripagarti d’esilio per il suo bando.

Eleva tali auguri e invoca i numi

aviti della patria a compimento

delle preghiere il forte Polinice.

Regge uno scudo di fattura nuova,

rotondo, e reca duplice figura:

guida un guerriero cesellato in oro

una donna, e lo guida saggiamente.

Si dichiara Giustizia, nella scritta,

e proclama:

«Ricondurrò quest’uomo

signore a Tebe e nelle patrie case».

Queste le fantasie degli avversari.

Né mi biasimerai per il mio messaggio.

Ora il timone a te della città.

ETEOCLE:

Furiosa per empito dei numi,

abominio dei numi stirpe mia

d’Edipo, degna, ahimè, tutta di pianto!

Ora si compie quel ch'egli imprecava.

Ma non gemere o piangere conviene,

non ne germini più grave lamento.

A Polinice, degno del suo nome,

presto sapremo dove approderà

l’insegna, se le lettere nell'oro

deliranti gli schiudano le porte.

E se la figlia vergine di Giove, Giustizia fosse in opere e pensieri

con lui, l’augurio forse si compiva.

Ma né quando fuggì dal buio grembo

materno, o la nutrice lo cresceva,

né fanciullo, né poi che s’addensava

a ciocche la lanugine sul mento,

mai Giustizia lo degnò d’un saluto.

Né credo ora l’assista nel frangente

della patria, Giustizia, a rinnegare

il proprio nome, amica a un malfattore.

Fidando in questo, muovo ad affrontarlo

io stesso:

— chi ne avrà mai più diritto?

Re contro re, fratello con fratello,

e nemico a nemico, m’opporrò.

Presto, soldato, a me gambiere e lancia

e le difese contro pietre e dardi.

CORO:

Figlio d’Edipo, caro sopra tutti,

non ti rendere simile all'infame!

Assai che Argivi vengano a battaglia

coi Tebani:

espiabile quel sangue.Ma se due nati d’uno stesso sangue

s’uccidano l’un l’altro, non matura

mai vecchiaia per tale sacrilegio.

ETEOCLE:

Danno che soffri sia senza vergogna;

questo è il solo vantaggio dei defunti.

Ma gloria non dirai danno e vergogna.