Passa ai contenuti principali

Tra amarezza e piacere: la scuola di retorica a Tuscolo

Versione di Latino

Cum essem otiosus in Tusculano, propterea quod discipulos obviam miseram, ut eadem me quam maxime conciliarent familiari suo, accepi tuas litteras plenissimas suavitatis, ex quibus intellexi probari tibi meum consilium, quod, ut Dionysius tyrannus, cum Syracusis pulsus esset, Corinthi dicitur ludum aperuisse, sic ego sublatis iudiciis amisso regno forensi ludum quasi habere coeperim. Quid quaeris? me quoque delectat consilium; multa enim consequor: primum, id quod maxime nunc opus est, munio me ad haec tempora. Id cuiusmodi sit, nescio; tantum video, nullius adhuc consilium me huic anteponere; nisi forte mori melius fuit.

LEGENDA:
In verde i participi, in giallo gli altri tempi verbali, in azzurro i gerundi o gerundivi, sottolineati gli ablativi assoluti

Epistula ad Familiares IX, 18
Epistola 9, 18
Lettera di Cicerone 9, 18


TRADUZIONE LETTERALE

Essendo libero da impegni nella villa di Tuscolo, poiché avevo mandato i discepoli incontro, affinché mi riconciliassero il più possibile con il loro amico, ho ricevuto la tua lettera, pienissima di dolcezza, dalla quale ho capito che la mia decisione è approvata da te, perché, come il tiranno Dionisio, essendo stato cacciato da Siracusa, si dice che avesse aperto una scuola a Corinto, così io, tolti i processi, perduto il potere forense, ho cominciato ad avere quasi una scuola.
Perché, chiedi? Anche a me piace la decisione; infatti ottengo molte cose: dapprima, cosa che è soprattutto necessaria ora, mi premunisco contro le circostanze presenti.
Non so di che maniera sia ciò; mi accorgo soltanto che finora non antepongo la decisione di nessuno 
a questa; se non forse sarebbe stato meglio morire.



TRADUZIONE LIBERA

Mentre me ne stavo tranquillo nel podere di Tuscolo, perché avevo mandato i discepoli incontro (a Cesare), affinché allo stesso tempo mi riconciliassero quanto più possibile con il loro amico, ho ricevuto la tua lettera, stracolma di gentilezza, dalla quale ho capito che la mia decisione ha la tua approvazione, perché, come il tiranno Dionisio, scacciato da Siracusa, si dice che avesse aperto una scuola a Corinto, così io, eliminati i processi, perso il potere forense, ho cominciato ad avere quasi una scuola. Perché? Mi chiedi. Anche a me piace la decisione; infatti ottengo molte cose: innanzitutto, ciò che è soprattutto necessario ora, mi premunisco per questi tempi. Quanto ciò valga, non so; solo mi accorgo che fino ad ora non preferisco la decisione di nessuno a questa; se non forse, sarebbe stato meglio morire.

Commenti

Post popolari in questo blog

I complici di Catilina, Sallustio, 14 I seguaci di Catilina

I complici di Catilina  TESTO LATINO  - S allustio, De coniuratione Catilinae, 14. In tanta tamque corrupta civitate Catilina, id quod factu facillimum erat , omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat . Nam quicumque impudicus adulter ganeo manu ventre pene bona patria laceraverat , quique alienum aes grande conflaverat , quo flagitium aut facinus redimeret , praeterea omnes undique parricidae sacrilegi convicti iudiciis aut pro factis iudicium timentes , ad hoc quos manus atque lingua periurio aut sanguine civili alebat , postremo omnes quos flagitium egestas conscius animus exagitabat , ii Catilinae proximi familiaresque erant . Quod si quis etiam a culpa vacuus in amicitiam eius inciderat , cotidiano usu atque illecebris facile par similisque ceteris efficiebatur . Sed maxime adulescentium familiaritates appetebat : eorum animi molles etiam et [aetate] fluxi dolis haud difficulter capiebantur . Nam ut cuiusque studium ex aetate f...

MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion

TRADUZIONE CONTRASTIVA: MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion Epigramma V, 34 Hanc tibi, Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam oscula commendo deliciasque meas, parvola ne nigras horrescat Erotion umbras oraque Tartarei prodigiosa canis. Impletura fuit sextae modo frigora brumae, vixisset totidem ni minus illa dies. Inter tam veteres ludat lasciva patronos et nomen blaeso garriat ore meum. Mollia non rigidus caespes tegat ossa nec illi, terra, gravis fueris : non fuit illa tibi. TRADUZIONI A CONFRONTO TRADUZIONE 1 A te, babbo Frontone, a te, mamma Flaccilla, io pienamente affido questa povera bimba, oggetto dei miei baci e delle gioie mie. Cara piccina! Ch'ella non provi terrore delle Ombre, né delle orrende fauci di Cerbero infernale. Avrebbe ora compiuto il suo sesto gelido inverno, s'ella fosse vissuta altri sei giorni ancora. Oh! Fra i suoi buoni vecchi che ella giochi e ripeta i capricci, e il mio nome balbetti c...

Un comandante esorta i suoi soldati

VERSIONE DI LATINO Nondum certa Romanis victoria erat ; alia iis supererat moles. Namque multitudo Gallorum, sensum omnem damni exsuperans , integros milites  adversus victorem hostem ciebat ; steterunt que suppresso impetu Romani , et quia iterum fessis subeunda dimicatio erat et quod consul, dum inter primores incautus agitat , laevo umero materi prope traiecto , cesserat parumper ex acie. Iamque omissa cunctando victoria erat , cum consul, vulnere alligato , revectus ad prima signa, "Quid statis , milites?" inquit .«Non cum Latino Sabinoque hoste res est , quem victum armis socium ex hoste fecistis ; in beluas strinximus ferrum; hauriendus aut dandus est sanguis. Propulistis a castris, supina valle praecipites egistis , stratis corporibus hostium superstatis ; complete eadem strage campos qua montes replevistis . Nolite exspectare dum stantes vos fugiant ; inferenda sunt signa et vadendum in hostem». His adhortationibus iterum coorti , milites Romani pellunt loco primos...