Passa ai contenuti principali

Nobile morte di Cicerone

 

Traduzione e Analisi

 

Marcus Tullius Cicero, quod Triumviri ad urbem adpropinquabant et Antonii ultionem timebat, Romam reliquit.

Marcus Tullius Cicero

Marco Tullio Cicerone

soggetto NOM MASCH SING Marcus, i 2° decl + Tullius, i 2° decl + Cicero, Ciceronis 3° decl imparisillabo 1° gruppo

Quod

Poiché

Congiunzione causale

Triumviri

I triumviri

Sogg NOM MASCH PLUR Triumvir, viri 2° decl derivato da vir

ad urbem

alla città

compl. di moto a luogo ad + ACC FEMM SING urbs, urbis 3° decl imparisillabo 2° gruppo 2 cons davanti usicita is

Adpropinquabant

si avvicinavano

3° pers plur IMPERFETTO INDICATIVO ATTIVO da adpropinquo, as, avi, atum, are 1° coniug

Et

E

Congiunzione copulativa

Antonii

Di Antonio

c. spec GEN MASCH SING Antonius, ii 2° decl

Ultionem

La vendetta

Compl. ogg. ACC FEM SING Ultio, ultionis 3° decl imparisillabo 1° gruppo

timebat,

temeva,

3° pers sing IMPERFETTO INDICATIVO ATTIVO da timeo, es, timui, ēre 2° coniug

Romam

Roma

compl. ogg ACC FEMM SING Roma, ae 1° decl

reliquit.

Lasciò.

3° pers sing PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da relinquo, is, liqui, relictum, ĕre 3° coniug

 

 

Confugit primum ad villam suam apud Tusculum, postea celeriter Formiam contendit.

Confugit

FUGGì (PER SALVARSI) = Si rifugiò

3° pers sing PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da confugio, is, fugi, ĕre 3° coniug

primum

DAPPRIMA

avverbio

ad villam suam

ALLA/NELLA SUA VILLA

compl. di moto a luogo ad + ACC FEMM SING villa, ae 1° decl + aggettivo possessivo suus, sua, suum

apud Tusculum,

PRESSO TUSCOLO,

compl. di stato in luogo apud + ACC NEUTRO SING Tusculum, i 2° decl

postea

Poi

avverbio

Celeriter

VELOCEMENTE

avverbio

Formiam

FORMIA

compl. di moto a luogo ACC FEMM SING Formia, ae 1° decl

Contendit.

SI DIRESSE VERSO

3° pers sing PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da relinquo, is, liqui, relictum, ĕre 3° coniug

 

Cupiebat enim navem conscendere (= imbarcarsi) ad Graeciam.

Cupiebat

Desiderava

3° pers sing IMPERFETTO INDICATIVO ATTIVO da cupio, is, ii, itum, ĕre 3° coniug verbo in -io

enim

Infatti

Congiunzione esplicativa

navem

conscendere

= imbarcarsi

ACC FEMM SING navis, navis 3° decl parisillabo 2° gruppo + INFINITO PRESENTE ATTIVO da conscendo, is, scendi, scensum, ĕre 3° coniug

ad Graeciam.

per la Grecia.

compl. di moto a luogo AD + ACC FEMM SING Graecia, ae 1° decl

 

Sed dei secundi non fuerunt oratoris consilio.

Sed

Ma

Congiunzione avversativa

dei

gli dei

Sogg. NOM MASCH PLUR da DEUS, DEI

Eccezione di 2° decl deus,

dei,

deo,

deum,

deus/dive,

deo

Dei/ dii, dī

Deum/deorum

Deis/ diis, dīs

Deos

Dei/ dii, dī

Deis/ diis, dīs

secundi non fuerunt

non furono favorevoli

PREDICATO NOMINALE Copula 3° pers plur PERFETTO INDICATIVO VERBO ESSERE SUM, ES, FUI, ESSE + Nome del predicato aggettivo 1° classe Secundus, a, um + negazione

Oratoris

dell’oratore

Compl. spec. GEN MASCH SING da Orator, oratoris 3° decl imparisillabo 1° gruppo

consilio.

Alla decisione

Compl. di termine DAT NEUTRO SING da consilium, ii 2° decl

 

 

Venti adversi navem reppulerunt ab alto mari in Campaniae oras.

Venti adversi

I venti contrari

Sogg. NOM MASCH PLUR da VENTUS, I

di 2° decl + aggettivo 1° classe Adversus, a, um

Navem

La nave

Compl. ogg. ACC FEMM SING navis, navis 3° decl parisillabo 2° gruppo

reppulerunt

Allontanarono

3° pers plur PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da repello, is, reppuli, repulsum, ĕre 3° coniug

ab alto mari

dal mare aperto

Compl di moto da luogo AB + ABL NEUTRO SING da mare, maris di 3° decl 3° gruppo + aggettivo 1° classe altus, a, um

in Campaniae oras

verso le coste della Campania.

Compl di moto a luogo In + ACC FEMM PLUR + Compl di Spec GEN FEMM SING

 

 

 

 

Petivit igitur villam suam apud Formiam, non procul a mari sitam et exclamavit:

Petivit

3° pers sing PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da peto, is, ivi, itum, ĕre 3° coniug

igitur

allora

avverbio

villam suam

compl. ogg. ACC FEMM SING + aggettivo possessivo suus, sua, suum

apud Formiam,

Compl di stato in luogo apud + ACC FEMM SING Formia, ae 1° decl

non procul

non lontano

negazione +avverbio

a mari

dal mare

Compl di moto da luogo Ab + ABL NEUTRO SING da mare, maris di 3° decl 3° gruppo

sitam

Situata

Aggettivo Participio Perfetto Passivo da Situs, a, um derivato da Sino, is, sivi, situm, ĕre 3° coniug

et

E

Congiun. copulativa

exclamavit:

Esclamò:

3° pers sing PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da exclamo, as, avi, atum, are 1° coniug

 

 

 

 

«In patria mea moriar (= morirò), certe saepe a me vehementer servata!».

«In patria mea

«Nella mia patria

Compl di stato in luogo IN + ABL FEMM SING da patria, ae 1° decl + aggettivo possessivo meus, mea, meum

moriar

= morirò,

certe

certamente

Avverbio

saepe

spesso

Avverbio

a me

da me

Compl. d’agente A/AB + ABL SING pronome personale 1° pers. sing ego, mei, mihi, me, me

Vehementer

Con veemenza

Avverbio

servata!».

preservata!».

Aggettivo Participio Perfetto Passivo da Servatus, a, um derivato da Servo, as, avi, atum, are 1° coniug

 

 

 

Iam servi arma parabant et domini inimicos vi pellere cupiebant, sed Cicero dixit:

Iam

Già

Avverbio

servi

i servi

soggetto NOM MASCH PLUR da servus, i 2° decl

arma

le armi

compl. ogg. ACC NEUTRO PLUR da

arma, orum particolarità di 2° declin PLURALIA TANTUM

parabant

preparavano

3° pers plur IMPERFETTO INDICATIVO ATTIVO da paro, as, avi, atum, are 1° coniug

et

e

congiunz. copulativa

domini

del padrone

compl. spec. GEN MASCH SING da dominus, i 2° decl

inimicos

i nemici

compl. ogg. ACC MASCH PLUR da inimicus, i 2° decl

vi

con forza/violenza

compl. di mezzo ABL FEMM SING vis, roboris particolarità di 3° decl 2 temi

pellere

colpire

INF PRES ATTIVO da pello, is, pulsi, pulsum, ĕre 3° coniug

cupiebant,

desideravano

3° pers plur

IMPERFETTO INDICATIVO ATTIVO da cupio, is, ii, itum, ĕre 3° coniug verbo in -io

sed

ma

congiunz. avversativa

Cicero

Cicerone

Sogg. NOM MASCH SING da Cicero, Ciceronis 3° decl imparisillabo 1° gruppo

dixit:

disse:

3° pers. sing. PERFETTO INDIC ATTIVO da dico, is, dixi, dictum, ĕre 3° coniug

 

 

 

 

«Oro vos, tolerate mecum (= con me) malorum hominum iniquitatem forti animo et sereno corde».

«Oro

«Prego

1° pers. sing. PRES. INDIC ATTIVO da oro, as, avi, atum, are 1° coniug

 

vos,

voi/vi

compl. ogg. ACC PLUR pronome 2° pers. plur. vos, vestri/vestrum, vobis, vos, vobis

tolerate

sopportate

2° pers. plur. PRES. IMPERATIVO ATTIVO da tolero, as, avi, atum, are 1° coniug

 

mecum

= con me

Compl. di compagnia Cum + ABL Sing pronome 1° pers. sing. ego, mei, mihi, me, me

malorum hominum

degli uomini cattivi

c. spec GEN MASCH PLUR homo, hominis 3° decl imparisillabo 1° gruppo + aggettivo di 1° classe malus, a, um

iniquitatem

l’ingiustizia

compl. ogg. ACC FEMM SING da iniquitas, iniquitatis 3° decl imparisillabo 1° gruppo

forti animo

con animo forte

compl. di modo (CUM sottinteso) + ABL MASCH SING animus, i 2° decl + aggettivo di 2° classe a 2 uscite fortis, forte

et

e

congiun. copulativa

sereno corde».

Con cuore sereno».

compl. di modo (CUM sottinteso) + ABL NEUTRO SING cor, cordis 3° decl imparisillabo 1° gruppo + aggettivo di 1° serenus, a, um

 

 

 

 

Tandem cervicem Antonii sicariis impavide porrexit.

Tandem

Tuttavia

Avverbio

cervicem

il collo

compl. ogg. ACC FEMM SING da cervix, cervicis 3° decl imparisillabo 1° gruppo

Antonii

Di Antonio

c. spec GEN MASCH SING Antonius, ii 2° decl

sicariis

ai sicari

compl. di termine DAT MASCH PLUR sicarius, ii 2° decl

Impavide

Senza paura

Avverbio

porrexit.

offrì.

3° pers. sing. PERF. INDIC ATTIVO da porrigo, is, porrexi, porrectum, ĕre 3° coniug

 

 

 

 

Commenti

Post popolari in questo blog

MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion

TRADUZIONE CONTRASTIVA: MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion Epigramma V, 34 Hanc tibi, Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam oscula commendo deliciasque meas, parvola ne nigras horrescat Erotion umbras oraque Tartarei prodigiosa canis. Impletura fuit sextae modo frigora brumae, vixisset totidem ni minus illa dies. Inter tam veteres ludat lasciva patronos et nomen blaeso garriat ore meum. Mollia non rigidus caespes tegat ossa nec illi, terra, gravis fueris : non fuit illa tibi. TRADUZIONI A CONFRONTO TRADUZIONE 1 A te, babbo Frontone, a te, mamma Flaccilla, io pienamente affido questa povera bimba, oggetto dei miei baci e delle gioie mie. Cara piccina! Ch'ella non provi terrore delle Ombre, né delle orrende fauci di Cerbero infernale. Avrebbe ora compiuto il suo sesto gelido inverno, s'ella fosse vissuta altri sei giorni ancora. Oh! Fra i suoi buoni vecchi che ella giochi e ripeta i capricci, e il mio nome balbetti c

I complici di Catilina, Sallustio, 14 I seguaci di Catilina

I complici di Catilina  TESTO LATINO  - S allustio, De coniuratione Catilinae, 14. In tanta tamque corrupta civitate Catilina, id quod factu facillimum erat , omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat . Nam quicumque impudicus adulter ganeo manu ventre pene bona patria laceraverat , quique alienum aes grande conflaverat , quo flagitium aut facinus redimeret , praeterea omnes undique parricidae sacrilegi convicti iudiciis aut pro factis iudicium timentes , ad hoc quos manus atque lingua periurio aut sanguine civili alebat , postremo omnes quos flagitium egestas conscius animus exagitabat , ii Catilinae proximi familiaresque erant . Quod si quis etiam a culpa vacuus in amicitiam eius inciderat , cotidiano usu atque illecebris facile par similisque ceteris efficiebatur . Sed maxime adulescentium familiaritates appetebat : eorum animi molles etiam et [aetate] fluxi dolis haud difficulter capiebantur . Nam ut cuiusque studium ex aetate flagrabat

Un comandante esorta i suoi soldati

VERSIONE DI LATINO Nondum certa Romanis victoria erat ; alia iis supererat moles. Namque multitudo Gallorum, sensum omnem damni exsuperans , integros milites  adversus victorem hostem ciebat ; steterunt que suppresso impetu Romani , et quia iterum fessis subeunda dimicatio erat et quod consul, dum inter primores incautus agitat , laevo umero materi prope traiecto , cesserat parumper ex acie. Iamque omissa cunctando victoria erat , cum consul, vulnere alligato , revectus ad prima signa, "Quid statis , milites?" inquit .«Non cum Latino Sabinoque hoste res est , quem victum armis socium ex hoste fecistis ; in beluas strinximus ferrum; hauriendus aut dandus est sanguis. Propulistis a castris, supina valle praecipites egistis , stratis corporibus hostium superstatis ; complete eadem strage campos qua montes replevistis . Nolite exspectare dum stantes vos fugiant ; inferenda sunt signa et vadendum in hostem». His adhortationibus iterum coorti , milites Romani pellunt loco primos