Passa ai contenuti principali

Frasi in latino sui pronomi e aggettivi interrogativi

 

1. Quid est bonum? Rerum scientia. Quid est malum? Rerum imperitia. (Seneca)

Che cos’è il bene? La conoscenza delle cose. Che cos’è il male? L’ignoranza delle cose.

Quid

Sogg pronome interrogativo NOM NEUTRO SING

quis, quid

 

Est

3° pers. sing. PRESENTE INDICATIVO ATTIVO da Sum, es, fui, esse

bonum?

Nome del predicato

NOM NEUTRO SING bonum, i, di 2° declin

 

Rerum

compl. di specific,

GEN MASCH PLUR

da res, rei

5° declin.

scientia.

Sogg

NOM FEMM SING

1° declin scientia, ae

Quid

Sogg pronome interrogativo sogg NOM NEUTRO SING quis, quid

 

Est

3° pers. sing. PRESENTE INDICATIVO ATTIVO da Sum, es, fui, esse

malum?

Nome del predicato NOM NEUTRO SING malum, i, di 2° declin

Rerum

compl. di specific, GEN MASCH PLUR

da res, rei 5° declin.

imperitia.

Sogg

NOM FEMM SING

imperitia, ae

1° declin

 

 

2. Quis te, Palinure, deorum eripuit nobis medioque sub aequore mersit? (Virgilio)

Chi tra gli dei, o Palinuro, ti ha strappato a noi e (ti) ha fatto affogare in mezzo al mare?

Quis

Sogg.

pronome interrogativo

NOM MASCH SING

quis, quid

te,

compl. oggetto ACCUS MASCH SING pronome personale di 1° persona

tu, tui, tibi, te, te

Palinure,

compl. di vocazione

VOC MASCH SING

Palinurus, i

2° declin

deorum

compl. PARTITIVO, GEN MASCH PLUR

da DEUS, DEI eccezione della 2° declin.

 

Eripuit

3° pers. sing. PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da eripio, is, eripui, ereptum, ĕre

3° coniug. VERBI IN -IO

nobis

compl. di termine DAT MASCH PLUR

pronome personale

1° persona plur. nos, nostri/nostrum, nobis, nos, nobis

medioque sub aequore

Compl. di Stato in luogo

SUB + ABL. NEUTRO SING aequor, aequoris + aggettivo 1° classe

medius, a, um

mersit?

3° pers. sing. PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da mergo, is, mersi, mersum, ĕre 3° coniug.

 

 

 

 

 

 

 

 

3. Pro dii immortales! Ubi est ille mos virtusque maiorum? (Cicerone)

3. Per gli dèi immortali! Dov’è quella famosa tradizione e (quel famoso) valore degli antenati?

Pro dii immortales!

PRO + VOCATIVO che sostituisce l'accusativo esclamativo per esprimere sentimenti particolari + VOC MASCH PLUR deus, dei eccez. di 2° declinaz.

+ aggettivo immortalis, e

di 2° classe

a 2 uscite

Ubi

Avverbio interrogativo

Est

3° pers. sing. PRESENTE INDICATIVO ATTIVO da Sum, es, fui, esse

ille mos

Soggetto

NOM MASCH SING

mos,moris

3° declin 1° gruppo imparisillabi + aggettivo dimostrativo

ille, illa, illud nel significato “quel famoso, quell’illustre”

Virtusque

Soggetto

NOM FEMM SING virtus, virtutis

3° declin

1° gruppo imparisillabi

maiorum?

compl. di specif. GEN MASCH PLUR

Maiores, um pluralia tantum di 3° declinaz. 1° gruppo imparisillabi derivato dall’aggettivo comparativo maior, maius derivato dall’aggettivo di grado positivo magnus, a, um

 

 

 

 

 

4. Qualis artifex pereo! (Svetonio)

«Quale artista muoio (Quale artista muore con me)!»

Qualis artifex

Predicativo del soggetto

NOM MASCH SING

da artifex, artificis

3° declinaz.

1° gruppo imparisillabi

+ aggettivo interrogativo qualis, e

 

pereo!

1° pers. sing. PRESENTE INDICATIVO ATTIVO da

pereo, is, perii, ire

derivato dal verbo difettivo

eo, is, ivi o ii, itum, ire

5. At quam contumeliosus in edictis, quam barbarus, quam rudis (Antonius est)! (Cicerone)

5. Ma quanto (è) oltraggioso (Antonio) negli editti, quanto barbaro, quanto rozzo!

At

Congiun. avversativa

quam contumeliosus

Avverbio QUAM + Nome del predicato

NOM MASCH SING

aggettivo 1° classe contumeliosus, a, um

 

in edictis,

compl. di Stato in luogo figurato

IN + ABL NEUTRO PLUR edictum, i 2° declin.

quam barbarus,

Avverbio QUAM + Nome del predicato

NOM MASCH SING

aggettivo 1° classe barbarus, a, um

 

quam rudis

Avverbio QUAM + Nome del predicato

NOM MASCH SING

aggettivo 2° classe rudis, e

a 2 uscite

 

(Antonius

Soggetto NOM MASCH SING Antonius, i

2° declin.

est)!

3° pers. sing. PRESENTE INDICATIVO ATTIVO da Sum, es, fui, esse

 

 

 

 

6. Quodnam ego concepi tantum scelus aut quod in me tantum facinus admisi, iudices, cum illa indicia communis exiti indagavi, patefeci, exstinxi? Omnes dolores in me meosque redundant ex fonte illo. (Cicerone)

6. Quale delitto così grande io ho mai concepito oppure di quale delitto così mi sono reso colpevole, o giudici, quando ho ricercato, ho scoperto, ho fatto cessare quelle prove di una comune rovina? Tutti i dolori contro di me e contro i miei scaturiscono da quella fonte. 

Quodnam

Aggettivo ACCUS NEUTRO SING quinam, quaenam, quodnam

Riferito a scelus

Ego

Soggetto NOM MASCH SING pronome personale di 1° persona singolare ego, mei, mihi, me, me

Concepi

1° pers. sing. PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da Concipio, is, cepi, ceptum, ĕre 3° coniug. VERBI in -IO

tantum scelus

Compl. oggetto

ACCUS NEUTRO SING da scelus, sceleris 3° declin. 1° gruppo imparisillabi + aggettivo 1° classe

tantus, a, um

 

aut

congiunz.

Quod

Aggettivo rel-interr ACCUS NEUTRO SING qui, quae, quod

Riferito a facinus

in me

IN + ABL MASCH SING pronome personale 1° persona ego, mei, mihi, me, me

tantum facinus

Compl. oggetto

ACCUS NEUTRO SING da facinus, facinoris 3° declin. 1° gruppo imparisillabi + aggettivo

1° classe tantus, a, um

admisi,

1° pers. sing. PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da admitto, is, misi, missum, ĕre

3° coniug.

iudices,

compl. di vocazione

VOC MASCH PLUR

iudex, iudicis

3° declin

1° gruppo imparisillabi

 

cum

Congiunz. Introduce una proposizione temporale

CUM + INDICATIVO

 

illa indicia

compl. oggetto ACC NEUTRO PLUR

index, indicis

3° declin 1° gruppo imparisillabi + aggettivo dimostrativo

ille, illa, illud

communis exiti

compl. di specif. GEN NEUTRO SING

2° declin. exitium, ii

 

indagavi,

1° pers. sing. PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da indago, as, avi, atum, are 1° coniug.

patefeci,

1° pers. sing. PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da patefacio, is, feci, factum, ĕre 3° coniug. VERBI IN -IO

exstinxi?

1° pers. sing. PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da exstinguo, is, exstinxi, exstinctum, ĕre 3° coniug.

Omnes dolores

Sogg

NOM MASCH PLUR

dolor, doloris

3° declin 1° gruppo imparisillabi + omnis, e aggettivo di 2° classe a 2 uscite

in me meosque

compl. di svantaggio IN + ACC MASCH SING del pronome personale 1° persona ego, mei, mihi, me, me + pronome possessivo meus, a, um

redundant

3° pers. plur. PRESENTE INDICATIVO ATTIVO da redundo, as, avi, atum, are

1° coniug.

 

ex fonte illo.

Compl. di provenienza/moto da luogo fig. EX + ABL MASCH SING da FONS, FONTIS 3° declin 1° gruppo imparisillabi + aggettivo dimostrativo

ille, illa, illud

 

7. Quotiens ego ipse, iudices, ex P. Clodi telis et ex cruentis eius manibus effugi! (Cicerone)

7. Quante volte io stesso, o giudici, sono fuggito dai dardi di P. Clodio e dalle sue crudeli mani!  

Quotiens

Avverbio numerale

Interrogativo-esclamativo

ego ipse,

Soggetto NOM MASCH SING pronome personale

1° persona singolare ego, mei, mihi, me, me + aggettivo determinativo

ipse, ipsa, ipsum

iudices,

compl. di vocazione VOC MASCH PLUR

iudex, iudicis 3° declin 1° gruppo imparisillabi

ex telis

compl. di moto da luogo figurato ex + ABL NEUTRO PLUR da

telum, i

2° declinaz.

P. Clodi

compl. di specif. GEN MASCH SING

Clodius, i

2° declin.

et

congiunz.

ex cruentis manibus

compl. di moto da luogo figurato

e/ex + ABL FEMM PLUR da manus, us 4° declinaz + aggettivo di 1° classe cruentus, a, um

eius

compl. di specif. GEN MASCH SING is, ea, id

effugi

1° pers. sing. PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da effugio, is, fugi, fugitum, ĕre

3° coniug.

VERBI IN -IO

 

 

8. Cum P. Africanus domi suae e vita excessit, quis tum non ingemuit, quis non arsit dolore? (Cicerone)

8. Quando P. Africano morì nella sua casa, chi allora non gemette, chi non arse per il dolore?

Cum

Congiunz. Introduce una proposizione temporale

CUM + INDICATIVO

P. Africanus

Soggetto

NOM MASCH SING

Africanus, i

2° declin

domi suae

Compl. di stato in luogo GENITIVO LOCATIVO da

domus, us eccezione di

4° declin. + aggettivo possessivo

suus, a, sum

e vita

Compl. di moto da luogo figurato E/EX + ABL FEMM SING

vita, ae

1° declin.

excessit,

3° pers. sing. PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da excedo, is, cessi, cessum, ĕre

3° coniug.

quis

pronome interrogativo sogg

NOM MASCH SING

quis, quid

tum

avverbio di tempo

non

negazione

ingemuit,

3° pers. sing. PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da ingemesco, is, ingemui, -, ĕre

3° coniug.

quis

sogg

NOM MASCH SING pronome interrogativo

quis, quid

non

negazione

arsit

3° pers. sing. PERFETTO INDICATIVO ATTIVO da ardeo, es, arsi, -, ēre

2° coniug.

dolore?

Compl. di causa ABL SING dolor, doloris

3° declin

1° gruppo imparisillabi

 

 

 

 

Commenti

Post popolari in questo blog

MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion

TRADUZIONE CONTRASTIVA: MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion Epigramma V, 34 Hanc tibi, Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam oscula commendo deliciasque meas, parvola ne nigras horrescat Erotion umbras oraque Tartarei prodigiosa canis. Impletura fuit sextae modo frigora brumae, vixisset totidem ni minus illa dies. Inter tam veteres ludat lasciva patronos et nomen blaeso garriat ore meum. Mollia non rigidus caespes tegat ossa nec illi, terra, gravis fueris : non fuit illa tibi. TRADUZIONI A CONFRONTO TRADUZIONE 1 A te, babbo Frontone, a te, mamma Flaccilla, io pienamente affido questa povera bimba, oggetto dei miei baci e delle gioie mie. Cara piccina! Ch'ella non provi terrore delle Ombre, né delle orrende fauci di Cerbero infernale. Avrebbe ora compiuto il suo sesto gelido inverno, s'ella fosse vissuta altri sei giorni ancora. Oh! Fra i suoi buoni vecchi che ella giochi e ripeta i capricci, e il mio nome balbetti c

I complici di Catilina, Sallustio, 14 I seguaci di Catilina

I complici di Catilina  TESTO LATINO  - S allustio, De coniuratione Catilinae, 14. In tanta tamque corrupta civitate Catilina, id quod factu facillimum erat , omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat . Nam quicumque impudicus adulter ganeo manu ventre pene bona patria laceraverat , quique alienum aes grande conflaverat , quo flagitium aut facinus redimeret , praeterea omnes undique parricidae sacrilegi convicti iudiciis aut pro factis iudicium timentes , ad hoc quos manus atque lingua periurio aut sanguine civili alebat , postremo omnes quos flagitium egestas conscius animus exagitabat , ii Catilinae proximi familiaresque erant . Quod si quis etiam a culpa vacuus in amicitiam eius inciderat , cotidiano usu atque illecebris facile par similisque ceteris efficiebatur . Sed maxime adulescentium familiaritates appetebat : eorum animi molles etiam et [aetate] fluxi dolis haud difficulter capiebantur . Nam ut cuiusque studium ex aetate flagrabat

Un comandante esorta i suoi soldati

VERSIONE DI LATINO Nondum certa Romanis victoria erat ; alia iis supererat moles. Namque multitudo Gallorum, sensum omnem damni exsuperans , integros milites  adversus victorem hostem ciebat ; steterunt que suppresso impetu Romani , et quia iterum fessis subeunda dimicatio erat et quod consul, dum inter primores incautus agitat , laevo umero materi prope traiecto , cesserat parumper ex acie. Iamque omissa cunctando victoria erat , cum consul, vulnere alligato , revectus ad prima signa, "Quid statis , milites?" inquit .«Non cum Latino Sabinoque hoste res est , quem victum armis socium ex hoste fecistis ; in beluas strinximus ferrum; hauriendus aut dandus est sanguis. Propulistis a castris, supina valle praecipites egistis , stratis corporibus hostium superstatis ; complete eadem strage campos qua montes replevistis . Nolite exspectare dum stantes vos fugiant ; inferenda sunt signa et vadendum in hostem». His adhortationibus iterum coorti , milites Romani pellunt loco primos