Passa ai contenuti principali

Frasi in latino sui composti di SUM

5. Neque valetudinis cura neque navigatio neque agricultura sine hominum opera esse potest. (da Cicerone)

Non può esserci cura dello stato di salute né navigazione né agricoltura senza il lavoro degli uomini.

Neque

Negazione in correlazione

valetudinis

compl. di specif. GEN FEMM SING 3° decl 1° gruppo imparisillabi valetudo, valetudinis

 

cura

sogg. NOM FEMM SING 1° decl cura, ae

neque

Negazione in correlazione

navigatio

sogg. NOM FEMM SING 3° decl 1° gruppo imparisillabi navigatio, navigationis

neque

Negazione in correlazione

agricultura

sogg. NOM FEMM SING 1° decl agricultura

, ae

sine opera

compl. di privazione SINE + ABL FEMM sing 1° decl opera, ae

Hominum

Compl. specif. GEN MASCH PLUR 3° decl 1° gruppo imparisillabo homo, hominis

esse

INFINITO PRESENTE sum, es, fui, esse

Potest

3° pers. sing. PRES INDIC Possum, potes, potui posse

 

 

6. Postquam neque aggeres neque fossae vim hostium sustinere poterant, accelerat Caesar et proelio interest. (Cesare)

Dopo che né i terrapieni né i fossati potevano sostenere la violenza dei nemici, Cesare si affretta e prende parte alla battaglia.

Postquam

Congiunz.

Neque

Negazione in correlazione

aggeres

soggetto NOM MASCH PLUR 3° decl 1° gruppo imparisillabo agger, aggeris

neque

Negazione in correlazione

fossae

soggetto NOM FEMM PLUR

vim

compl. ogg ACC FEMM SING particolarità di 3° decl vis, roboris

hostium

sustinere

Poterant

3° pers plur IMPERFETTO INDICATIVO possum, potes, potui, posse

accelerat

3° pers. sing. PRES INDIC ATTIVO accelero, as, avi, atum, are

Caesar

Soggetto NOM MASCH SING 3° decl 1° gruppo imparisillabo Caesar, is

Et

Congiunzione

Proelio

Stato in luogo ABL NEUTRO SING 2° decl proelium, ii ABLATIVO retto dal verbo INTERSUM

Interest

3° pers. sing. PRES INDIC intersum, interes, interfui, interesse

 

 

 

7. Germanorum impetum Galli sustinere non poterant. (da Cesare)

I Galli non potevano reggere l'attacco dei Germani.

Germanorum

Compl. di specif. GEN MASCH PLUR 2° decl Germanus, i

Impetum

Compl. ogg ACC MASCH SING 4° decl impetus, us

Galli

Soggetto NOM MASCH PLUR 2° decl Gallus, i

Sustinēre

INFINITO PRESENTE sustineo, es, tinui, tentum, ēre 2° coniug.

Non

negazione

Poterant

3° pers. plur. IMPERFETTO INDIC Possum, potes, potui, posse

 

 

 

8. Tantum abes a perfectione maximorum operum, ut fundamenta quae cogitas nondum ieceris. (Cicerone)

Sei tanto lontano dalla perfezione delle grandissime opere, che non hai ancora gettato le fondamenta che pensi.

Tantum

Avverbio

(introduttore della consecutiva)

Abes

2° pers sing PRES IND absum, abes, abfui, abesse

a perfectione

compl. di allontanamento A/AB + ABL FEMM SING 3° decl 1° gruppo imparisillabo perfectio, perfectionis

maximorum operum

compl. spec GEN NEUTRO PLUR 3° decl 1 gruppo imparisillabo opus, operis + superlativo difettivo maximus, a, um dall’aggettivo di grado positivo bonus, a, um (comparativo: melior, melius)

Ut

Congiunzione consecutiva regge il CONGIUNTIVO

Fundamenta

Compl. ogg ACC NEUTRO PLUR 2° decl fundamentum, i

 

Quae

Compl. ogg ACC NEUTRO PLUR pronome relativo qui, quae, quod

Cogitas

2° pers sing PRES IND ATTIVO cogito, as, avi, atum, are 1° coniug

Nondum

Avverbio

(non… ancora)

 

 

ieceris

2° pers sing PERFETTO CONGIUNTIVO iacio, is, ieci, iactum, ĕre 3° coniug verbo in -io

 

 

 

 

 

9. Nulla vis imperii tanta est, ut possit esse diuturna: id testatur tyrannus Phalaris. (Cicerone)

Nessuna forza di potere è così grande che possa essere duratura nel tempo: ciò testimonia il tiranno Falaride.

Nulla vis

Soggetto NOM FEMM SING eccezione della 3° decl. vis, roboris + aggettivo numerale pronominale nullus, a, um

Imperii

Compl. di specif GEN NEUTRO SING 2° decl imperium, ii

Tanta

PARTE NOMINALE Aggettivo tantus, a, um (introduttore della proposiz. Consecutiva)

Est

3° pers. sing. PRES INDIC sum, es, fui, esse

Ut

Congiunzione consecutiva regge il CONGIUNTIVO

Possit

3° pers. sing. PRESENTE CONGIUNTIVO Possum, potes, potui, posse

Esse diuturna

Predicato nominale COPULA infinto presente di sum, es, fui, esse + parte nominale AGG 1° classe diuturnus, a, um

id

compl. ogg ACC NEUTRO SING dal pronome dimostrativo is, ea, id

testatur

3° pers sing PRES IND DEPONENTE testor, aris, atus sum, ari 1° coniug

Tyrannus

Apposizione del soggetto NOM MASCH SING 2° decl tyrannus, i

Phalaris

soggetto NOM MASCH SING 3° decl 10 gruppo imparisillabo nome proprio Phalaris, Phalaridis

 

 

 

 

10. In Persis divinant magi nec quisquam rex Persarum potest esse qui non ante magorum disciplinam scientiam-que perceperit. (Cicerone)

Tra i Persiani i sacerdoti profetizzano e nessuno (lett. né qualcuno) che non abbia prima appreso la disciplina e la tecnica dei sacerdoti può essere re dei Persiani.

In Persis

Compl. partitivo IN + ABL MASCH PLUR 1° decl Persa, ae

Divinant

3° pers plur PRES INDIC ATTIVO divino, as, avi, atum, are

Magi

Sogg NOM MASCH PLUR 2° decl magus, i

Nec + quisquam

Negazione + aggettivo indefinito 

Rex

Predicato del soggetto NOM MASCH SING 3° decl 1° gruppo imparisillabo rex, regis

 

Persarum

Compl specif GEN MASCH PLUR 1° decl Persa, ae

Potest

3° pers PRES INDIC possum, potes, potui, posse

Esse

INFINITO PRES sum, es, fui, esse

Qui

soggetto NOM MASCH SING pronome relativo wui, quae, quod

Non

negazione

Ante disciplinam

Compl. di stato in luogo ANTE + ACC FEMM SING 1° decl disciplina, ae

Magorum

GEN MASCH PLUR 2° decl magus, i

scientiamque

Perceperit

3° pers. sing PERFETTO CONGIUNTIVO ATTIVO percipio, is, cepi, ceptum, ĕre 3° coniug. Verbo in -io

 

 

 

11. Negat Epicurus hominem, qui honeste non vivat, iucunde posse vivěre. (Cicerone)

Epicuro nega che l’uomo, che non viva onestamente, possa vivere con piacere.

Negat

3° pers sing PRES INDIC ATTIVO da nego, as, avi, atum, are

Epicurus

Soggetto NOM MASCH SING 2° decl Epicurus, i

Hominem

Soggetto dell’infinitiva ACC MASCH SING 3° decl 1° gruppo imparisillabo homo, hominis

Qui

Soggetto della relativa NOM MASCH SING pronome relativo qui, quae, quod

Honeste

Avverbio di modo

Non

negazione

Vivat

Presente congiuntivo attivo da vivo, is, vixi, victum, ĕre 3° coniug

Iucunde

Avverbio di modo

Posse

PRES INFINITO Possum, potes, potui posse

Vivěre

Infinito presente attivo da vivo, is, vixi, victum, ĕre 3° coniug

 

 

 

12. Quae enim domus tam stabilis, quae tam firma civitas est, quae non odiis et discidiis possit everti? (Cicerone)

Quale casa infatti è così solida, quale città è così ferma, che non possa essere annientata dagli odi e dai contrasti?

Quae domus

Soggetto NOM FEMM SING particolarità della 4° decl domus, us + aggettivo interrogativo qui, quae, quod

Enim

Congiunzione esplicativa

tam stabilis

tam introduttore della consecutiva + PARTE NOMINALE aggettivo di 2° classe a 2 uscite stabilis, e

Quae civitas

Soggetto NOM FEMM SING 3° decl 1° gruppo imparisillabo civitas, civitatis + aggettivo interrogativo qui, quae, quod

 

tam firma

tam introduttore della consecutiva + PARTE NOMINALE aggettivo di 1° classe firmus, a, um

Est

3° pers. sing. PRES INDIC dum, es, fui, esse

Quae

Soggetto NOM FEMM SING pronome relativo qui, quae, quod

Non

negazione

Odiis

Compl. di causa efficiente ABL NEUTRO PLUR 2° decl odium, ii

Et

Congiunzione

Discidiis

Compl. di causa efficiente ABL NEUTRO PLUR 2° decl discidium, ii

Possit

3° pers. sing. PRES CONGIUNTIVO possum, potes, potui, posse

everti?

INFINITO PRESENTE PASSIVO da everto, is, everti, eversum, ĕre 3° coniug

 

 

 

 

13. Tam esse clemens tyrannus, quam rex importunus potest. (Cicerone)

Un tiranno può essere tanto benevolo quanto un re può essere molesto.

Tam

Avverbio Introduttore della comparazione

 

 

esse clemens

INFINITO PRESENTE sum, es, fui, esse + PARTE NOMINALE aggettivo di 2° classe a 1 uscita clemens, clementis

Tyrannus

soggetto NOM MASCH SING 2° decl tyrannus, i

 

quam rex

secondo termine di paragone QUAM + caso del primo termine NOM MASCH SING soggetto della proposizione comparativa 3° decl 1° gruppo imparisillabo rex, regis

Importunus

Parte nominale aggettivo di 1° classe importunus, a, um

Potest

3° pers. sing. PRESENTE INDICAT possum, potes, potui, posse

 

 

 

14. Non potest ex auro vel argento exprimi imago deo similis. (Seneca)

Non può essere tirata fuori dall'oro oppure dall'argento un'immagine simile a dio.

Non

Negazione

Potest

3° pers. sing. PRESENTE INDICAT possum, potes, potui, posse

ex auro

compl. di moto da luogo ex + ABL NEUTRO SING particolarità di 2° decl SINGULARIA TANTUM aurum, i

vel

congiunzione

Argento

compl. di moto da luogo ex + ABL NEUTRO SING particolarità di 2° decl SINGULARIA TANTUM argentum, i

Exprimi

INFINITO PRESENTE PASSIVO exprimo, is, expressi, expressum, ĕre 3° coniug.

imago Similis

soggetto NOM FEMM SING 3° decl 1° gruppo imparisillabo imago, imaginis +

aggettivo 2° classe a 2 uscite similis, e

Deo

DAT MASCH SING particolarità di 2° decl. deus, dei Dativo retto dall’aggettivo SIMILIS

 

15. Quemadmodum flamma non potest opprimi, quemadmodum aer verbere atque ictu non laeditur, sic animus deprehendi non potest nec intra corpus effligi. (Seneca)

Come la fiamma non può essere domata, come l'aria non è colpita da una percossa o da un urto, così l'animo non può essere né imprigionato né ucciso dentro il corpo.

Quemadmodum

Avverbio interrogativo

non

negazione

Potest

3° pers. sing. PRESENTE INDICAT possum, potes, potui, posse

Flamma

Soggetto NOM FEMM SING 1° decl flamma, ae

Opprimi

INFINITO PRESENTE PASSIVO opprimo, is, oppressi, oppressum, ĕre 3° coniug.

quemadmodum

Avverbio interrogativo

Aer

Soggetto NOM MASCH SING 3° decl 1° gruppo imparisillabo aer, aeris

Verbere

Compl. di causa efficiente ABL NEUTRO SING 3° decl verber, is

Atque

congiunzione

Ictu

Compl. di causa efficiente ABL MASCH SING 4° decl ictus, us

Non

negazione

Laeditur

3° pers. sing. PRESENTE INDIC PASSIVO laedo, is, laesi, laesum, ĕre 3° coniug.

Sic

avverbio

Animus

Soggetto NOM MASCH SING 2° decl animus, i

Deprehendi

INFINITO PRESENTE PASSIVO deprehendo, is, deprehendi, deprehensum, ĕre 3° coniug.

Non

negazione

Potest

3° pers. sing. PRESENTE INDICAT possum, potes, potui, posse

Nec

Negazione

intra corpus

compl. di stato in luogo INTRA + ACC NEUTRO SING 3° decl 1° gruppo imparisillabo corpus, corporis

Effligi

INFINITO PRESENTE PASSIVO effligo, is, efflixi, efflictum, ĕre 3° coniug.

 

Commenti

Post popolari in questo blog

MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion

TRADUZIONE CONTRASTIVA: MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion Epigramma V, 34 Hanc tibi, Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam oscula commendo deliciasque meas, parvola ne nigras horrescat Erotion umbras oraque Tartarei prodigiosa canis. Impletura fuit sextae modo frigora brumae, vixisset totidem ni minus illa dies. Inter tam veteres ludat lasciva patronos et nomen blaeso garriat ore meum. Mollia non rigidus caespes tegat ossa nec illi, terra, gravis fueris : non fuit illa tibi. TRADUZIONI A CONFRONTO TRADUZIONE 1 A te, babbo Frontone, a te, mamma Flaccilla, io pienamente affido questa povera bimba, oggetto dei miei baci e delle gioie mie. Cara piccina! Ch'ella non provi terrore delle Ombre, né delle orrende fauci di Cerbero infernale. Avrebbe ora compiuto il suo sesto gelido inverno, s'ella fosse vissuta altri sei giorni ancora. Oh! Fra i suoi buoni vecchi che ella giochi e ripeta i capricci, e il mio nome balbetti c

I complici di Catilina, Sallustio, 14 I seguaci di Catilina

I complici di Catilina  TESTO LATINO  - S allustio, De coniuratione Catilinae, 14. In tanta tamque corrupta civitate Catilina, id quod factu facillimum erat , omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat . Nam quicumque impudicus adulter ganeo manu ventre pene bona patria laceraverat , quique alienum aes grande conflaverat , quo flagitium aut facinus redimeret , praeterea omnes undique parricidae sacrilegi convicti iudiciis aut pro factis iudicium timentes , ad hoc quos manus atque lingua periurio aut sanguine civili alebat , postremo omnes quos flagitium egestas conscius animus exagitabat , ii Catilinae proximi familiaresque erant . Quod si quis etiam a culpa vacuus in amicitiam eius inciderat , cotidiano usu atque illecebris facile par similisque ceteris efficiebatur . Sed maxime adulescentium familiaritates appetebat : eorum animi molles etiam et [aetate] fluxi dolis haud difficulter capiebantur . Nam ut cuiusque studium ex aetate flagrabat

Un comandante esorta i suoi soldati

VERSIONE DI LATINO Nondum certa Romanis victoria erat ; alia iis supererat moles. Namque multitudo Gallorum, sensum omnem damni exsuperans , integros milites  adversus victorem hostem ciebat ; steterunt que suppresso impetu Romani , et quia iterum fessis subeunda dimicatio erat et quod consul, dum inter primores incautus agitat , laevo umero materi prope traiecto , cesserat parumper ex acie. Iamque omissa cunctando victoria erat , cum consul, vulnere alligato , revectus ad prima signa, "Quid statis , milites?" inquit .«Non cum Latino Sabinoque hoste res est , quem victum armis socium ex hoste fecistis ; in beluas strinximus ferrum; hauriendus aut dandus est sanguis. Propulistis a castris, supina valle praecipites egistis , stratis corporibus hostium superstatis ; complete eadem strage campos qua montes replevistis . Nolite exspectare dum stantes vos fugiant ; inferenda sunt signa et vadendum in hostem». His adhortationibus iterum coorti , milites Romani pellunt loco primos