Passa ai contenuti principali

Versione di Latino

 Coraggio di Alessandro nel sopportare il dolore

Rege in tabernaculum relato, medici lignum sagittae corpori infixum ita, ut spiculum non moveretur, abscindunt. Corpore deinde nudato, animadverterunt hamos inesse telo, nec aliter id extrahi posse, quam ut vulnus augerent (aliter... quam ut vulnus augerent = in altro modo che allargando la ferita). Ceterum verebantur ne profluvium sanguinis fieret, quippe ingens telum erat et in viscera penetraverat. Critobulus, inter medicos artis eximiae, sed in tanto periculo territus, metuebat ne in ipsius caput parum prosperae curationis recideret eventus. Lacrimantem eum ac metuentem et sollecitudine propemodum exsanguem rex conspexerat: «Quid, inquit, quodve tempus expectas et cur non quam primum hoc dolore me liberas? An times ne reus sis, cum insanabile vulnus acceperim?». At Critobulus tandem, vel finito vel dissimulato metu, hortari eum coepit ut se continendum praeberet, dum spiculum evelleret: etiam levem corporis motum noxium fore. Rex, sicut praeceptum erat, sine metu praebuit corpus.

Quando il re fu riportato nella tenda, i medici tagliarono il legno della freccia conficcato nel corpo così che la punta non si muovesse. Poi, spogliato il corpo, si accorsero che c’erano degli uncini nel dardo e che non poteva essere estratto in altro modo che allargando la ferita. Del resto, temevano che accadesse un flusso di sangue (cioè un’emorragia), poiché l’arma era grande ed era penetrate nelle viscere. Critobulo, tra i medici di straordinaria abilità, ma terrorizzato in un pericolo così grande, temeva che l’esito di una cura poco favorevole ricadesse sulla sua (dello stesso) testa. Il re lo aveva visto piangente e preoccupato e quasi pallido per la preoccupazione: «Che cosa» disse «o quale momento aspetti, e perché non mi liberi quanto prima possibile da questo dolore? Forse temi di essere colpevole, se ho ricevuto una ferita incurabile?». Ma Critobulo, infine, o passata o nascosta la paura, cominciò a esortarlo a concedersi da tenersi fermo, mentre estraeva la punta: anche un lieve movimento del corpo sarebbe stato dannoso. Il re, come (gli) era stato raccomandato, offrì il corpo senza timore.



Analisi del periodo

Rege in tabernaculum relato, medici lignum sagittae corpori infixum ita, ut spiculum non moveretur, abscindunt.

• Subordinata temporale: Rege in tabernaculum relato (ablativo assoluto)

• Participio attributivo: Infixum

• Principale: medici ... abscindunt

• Subordinata consecutiva: ut spiculum non moveretur

Corpore deinde nudato, animadverterunt hamos inesse telo, nec aliter id extrahi posse, quam ut vulnus augerent (aliter... quam ut vulnus augerent = in altro modo che allargando la ferita).

• Subordinata temporale: corpore nudato (ablativo assoluto)

• Principale: animadverterunt

• Subordinata infinitiva oggettiva: hamos inesse telo

• Subordinata infinitiva oggettiva: nec aliter id extrahi posse,

• Subordinata comparativa: quam ut vulnus augerent

Ceterum verebantur ne profluvium sanguinis fieret, quippe ingens telum erat et in viscera penetraverat.

• Principale: Ceterum verebantur

• Subordinata completiva retta da vereor: ne profluvium sanguinis fieret

• Subordinata causale: quippe ingens telum erat et in viscera penetraverat

Critobulus, inter medicos artis eximiae, sed in tanto periculo territus, metuebat ne in ipsius caput parum prosperae curationis recideret eventus.

• Principale: Critobulus ... metuebat

• Subordinata completiva retta da metuo: ne ... recideret eventus

Lacrimantem eum ac metuentem et sollecitudine propemodum exsanguem rex conspexerat

• Principale: rex conspexerat

• Lacrimantem e metuentem = participi con valori temporale

«Quid, inquit, quodve tempus expectas et cur non quam primum hoc dolore me liberas? An times ne reus sis, cum insanabile vulnus acceperim?».

Inquit = principale

Discorso DIRETTO

Interrogative dirette: quid ...? quodve tempus ...? cur non ...? an times ...?

• Subordinata completiva retta da timeo: ne reus sis

• Subordinata condizionale: cum insanabile vulnus acceperim

At Critobulus tandem, vel finito vel dissimulato metu, hortari eum coepit ut se continendum praeberet, dum spiculum evelleret: etiam levem corporis motum noxium fore.

• Principale: At Critobulus ... coepit

• Ablativo assoluto: vel finito vel dissimulato metu

• Subordinata infinitiba: hortari eum

• Subordinata completiva retta da hortor: ut se continendum praeberet

• Subordinata temporale: dum spiculum evelleret

• Subordinata infinitiva: etiam levem corporis motum noxium fore

Rex, sicut praeceptum erat, sine metu praebuit corpus.

• Principale: Rex ... praebuit corpus

• Subordinata modale: sicut praeceptum erat



Paradigmi dei verbi

• relato → refero, fers, rettuli, relatum, referre composto di fero

• abscindunt → abscindo, is, abscidi, abscissum, abscindere

• moveretur → moveo, es, movi, motum, movere

• nudato → nudo, as, nudavi, nudatum, nudare

• animadverterunt → animadverto, is, animadverti, animadversum, animadvertere

• inesse → insum, ines, infui, inesse (composto di sum)

• extrahi → extraho, is, extraxi, extractum, extrahere

• Possum, potes, potui, posse composto di sum

• augere → augeo, es, auxi, auctum, augere

• verebantur → vereor, eris, veritus sum, vereri deponente

• fieret → fio, fis, factus sum, fieri

• erat → sum, es, fui, esse

• penetraverat → penetro, as, penetravi, penetratum, penetrare

• metuebat → metuo, is, metui, metuere

• recideret → recido, is, recidi, recasum, recidere

• conspexerat → conspicio, is, conspexi, conspectum, conspicere verbo io -io

• inquit → inquam, inquis, inquit, inquiunt (verbo difettivo)

• expectas → expecto, as, expectavi, expectatum, expectare

• liberas → libero, as, liberavi, liberatum, liberare

• times → timeo, es, timui, timere

• sis → sum, es, fui, esse (congiuntivo presente)

• acceperim → accipio, is, accepi, acceptumm accipere verbo in -io

• coepit → coepi, coepisse, —, — (verbo difettivo)

• praeberet → praebeo, es, praebui, praebitum, praebere

• evelleret → evello, is, evelli, evulsum, evellere

• fore → sum, es, fui, esse (infinito futuro)

• praebuit → praebeo, es, praebui, praebitum, praebere

• erat → sum, es, fui, esse


Commenti

Post popolari in questo blog

MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion

TRADUZIONE CONTRASTIVA: MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion Epigramma V, 34 Hanc tibi, Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam oscula commendo deliciasque meas, parvola ne nigras horrescat Erotion umbras oraque Tartarei prodigiosa canis. Impletura fuit sextae modo frigora brumae, vixisset totidem ni minus illa dies. Inter tam veteres ludat lasciva patronos et nomen blaeso garriat ore meum. Mollia non rigidus caespes tegat ossa nec illi, terra, gravis fueris : non fuit illa tibi. TRADUZIONI A CONFRONTO TRADUZIONE 1 A te, babbo Frontone, a te, mamma Flaccilla, io pienamente affido questa povera bimba, oggetto dei miei baci e delle gioie mie. Cara piccina! Ch'ella non provi terrore delle Ombre, né delle orrende fauci di Cerbero infernale. Avrebbe ora compiuto il suo sesto gelido inverno, s'ella fosse vissuta altri sei giorni ancora. Oh! Fra i suoi buoni vecchi che ella giochi e ripeta i capricci, e il mio nome balbetti c...

I complici di Catilina, Sallustio, 14 I seguaci di Catilina

I complici di Catilina  TESTO LATINO  - S allustio, De coniuratione Catilinae, 14. In tanta tamque corrupta civitate Catilina, id quod factu facillimum erat , omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat . Nam quicumque impudicus adulter ganeo manu ventre pene bona patria laceraverat , quique alienum aes grande conflaverat , quo flagitium aut facinus redimeret , praeterea omnes undique parricidae sacrilegi convicti iudiciis aut pro factis iudicium timentes , ad hoc quos manus atque lingua periurio aut sanguine civili alebat , postremo omnes quos flagitium egestas conscius animus exagitabat , ii Catilinae proximi familiaresque erant . Quod si quis etiam a culpa vacuus in amicitiam eius inciderat , cotidiano usu atque illecebris facile par similisque ceteris efficiebatur . Sed maxime adulescentium familiaritates appetebat : eorum animi molles etiam et [aetate] fluxi dolis haud difficulter capiebantur . Nam ut cuiusque studium ex aetate f...

Un comandante esorta i suoi soldati

VERSIONE DI LATINO Nondum certa Romanis victoria erat ; alia iis supererat moles. Namque multitudo Gallorum, sensum omnem damni exsuperans , integros milites  adversus victorem hostem ciebat ; steterunt que suppresso impetu Romani , et quia iterum fessis subeunda dimicatio erat et quod consul, dum inter primores incautus agitat , laevo umero materi prope traiecto , cesserat parumper ex acie. Iamque omissa cunctando victoria erat , cum consul, vulnere alligato , revectus ad prima signa, "Quid statis , milites?" inquit .«Non cum Latino Sabinoque hoste res est , quem victum armis socium ex hoste fecistis ; in beluas strinximus ferrum; hauriendus aut dandus est sanguis. Propulistis a castris, supina valle praecipites egistis , stratis corporibus hostium superstatis ; complete eadem strage campos qua montes replevistis . Nolite exspectare dum stantes vos fugiant ; inferenda sunt signa et vadendum in hostem». His adhortationibus iterum coorti , milites Romani pellunt loco primos...