Passa ai contenuti principali

Versione di Latino

 Cesare esprime il suo parere sulla pena da infliggere ai Catilinari

Tum D. Iunius Silanus, de eis qui in custodiis tenebantur, et praeterea de L. Cassio, P. Furio, P. Umbreno, Q. Annio, si deprehensi essent (= se fossero stati catturati), supplicium sumendum esse decreverat. Sed Caesarem, ubi ad eum ventum est, gravitas rei non fugit; sic ille locutus est: «Omnes homines, patres conscripti, qui de rebus dubiis consultant, ab odio, amicitia, ira atque misericordia vacuos esse decet. Haud facile animus verum discernit ubi illi sensus officiunt, neque quisquam libidini et usui simul parere potuit. Ubi intenderis ingenium, illud valet, sed, si libido te possidet, ea dominatur, animus nihil valet. Memorare possum, patres conscripti, quae reges atque populi, ira aut misericordia impulsi, male consuluerint; sic eos saepe consiliorum quae ceperunt paenituit».

Allora Decimo Giunio Silano, riguardo a quelli che erano tenuti in prigione, e inoltre riguardo a Lucio Cassio, Publio Furio, Publio Umbreno, Quinto Annio, se fossero stati catturati, aveva decretato che si dovesse infliggere il supplizio (la pena capitale). Ma Cesare, quando si giunse a lui, non evitò la gravità della cosa/questione/azione/fatto; egli parlò così: «Tutti gli uomini, o senatori (padri coscritti), che decidono su cose/questioni/azioni/fatti dubbie, conviene che siano liberi da odio, amicizia, ira e misericordia. Non facilmente l’animo distingue il vero/la verità quando questi sentimenti (lo) occupano, né alcuno potè/ha potuto obbedire insieme alla passione e all’utilità. Quando si tende (come un arco) l’ingegno, esso ha forza, ma, se la passione ti possiede, essa domina, l’animo non vale niente. Posso ricordare, o senatori (padri coscritti), quali cose/decisioni sbagliate re e popoli abbiano preso, spinti dall’ira o dalla misericordia; così spesso si pentirono/si sono pentiti delle decisioni che presero/hanno preso».


Analisi del periodo

Tum D. Iunius Silanus, de eis qui in custodiis tenebantur, et praeterea de L. Cassio, P. Furio, P. Umbreno, Q. Annio, si deprehensi essent (= se fossero stati catturati), supplicium sumendum esse decreverat.

• Principale: Tum D. Iunius Silanus de eis… decreverat.

• Subordinata infinitiva: supplicium sumendum esse (PERIFRASTICA PASSIVA)

• Subordinata relativa: qui in custodiis tenebantur

• Subordinata condizionale/ipotetica: si deprehensi essent

Sed Caesarem, ubi ad eum ventum est, gravitas rei non fugit; sic ille locutus est: <<<Omnes homines, patres conscripti, qui de rebus dubiis consultant, ab odio, amicitia, ira atque misericordia vacuos esse decet.

• Principale: Sed Caesarem ... gravitas rei non fugit

• Subordinata temporale: ubi ad eum ventum est

• Coordinata per asindeto: sic ille locutus est

Discorso diretto:

• Principale: decet

• Subordinata infinitiva soggettiva: Omnes homines ... ab odio, amicitia, ira atque misericordia vacuos esse

• Subordinata relativa: qui de rebus dubiis consultant

Haud facile animus verum discernit ubi illi sensus officiunt, neque quisquam libidini et usui simul parere potuit.

• Principale: Haud facile animus verum discernit

• Subordinata temporale: ubi illi sensus officiunt

• Coordinata alla Principale: neque quisquam ... potuit

Ubi intenderis ingenium, illud valet, sed, si libido te possidet, ea dominatur, animus nihil valet.

• Subordinata temporale: Ubi intenderis ingenium

• Principale: illud valet

• Subordinata condizionale: si libido te possidet

• Coordinata alla Principale: sed ea dominatur,

• Coordinata alla coordinata: animus nihil valet

Memorare possum, patres conscripti, quae reges atque populi, ira aut misericordia impulsi, male consuluerint; sic eos saepe consiliorum quae ceperunt paenituit».

• Principale : Memorare possum, patres conscripti

• Subordinata relativa: quae reges atque populi ... male consuluerint

• participio congiunto con valore causale: ira aut misericordia impulsi

• Coordinata alla Principale: sic eos ... paenituit

• Subordinata relativa: quae ceperunt


PARADIGMI DEI VERBI 

• tenebantur → teneo, es, tenui, tentum, tenere 2°

• deprehensi essent → deprehendo, is, deprehendi, deprehensum, deprehendere 3°

• sumendum esse → sumo, is, sumpsi, sumptum, sumere 3°

• decreverat → decerno, is, decrevi, decretum, decernere 3°

• ventum est → venio, is, veni, ventum, venire 4°

• fugit → fugio, is, fugi, fugitum, fugere verbo in -io

• consultant → consulto, as, consultavi, consultatum, consultare 1°

• esse → sum, es, fui, esse

• discernit → discerno, is, discrevi, discretum, discernere 3°

• officiunt → officio, is, offeci, offectum, ere verbo in -io

• Pareo, es, parui, paritum, ere 2

• potuit → possum, potes, potui, posse (composto di sum)

• Conscribo is scripsi scriptum ere 3

• intenderis → intendo, is, intendi, intentum, intendere 3°

• valet → valeo, es, valui, valitum, valere 2°

• possidet → possideo, es, possedi, possessum, possidere 2°

• dominatur → dominor, aris, dominatus sum, dominari 1° (deponente)

• consuluerint → consulo, is, consului, consultum, consulere 3°

• paenituit → paenitet, paenitere, paenituit, —

• ceperunt → capio, is, cepi, captum, capere verbo in -io


Commenti

Post popolari in questo blog

MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion

TRADUZIONE CONTRASTIVA: MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion Epigramma V, 34 Hanc tibi, Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam oscula commendo deliciasque meas, parvola ne nigras horrescat Erotion umbras oraque Tartarei prodigiosa canis. Impletura fuit sextae modo frigora brumae, vixisset totidem ni minus illa dies. Inter tam veteres ludat lasciva patronos et nomen blaeso garriat ore meum. Mollia non rigidus caespes tegat ossa nec illi, terra, gravis fueris : non fuit illa tibi. TRADUZIONI A CONFRONTO TRADUZIONE 1 A te, babbo Frontone, a te, mamma Flaccilla, io pienamente affido questa povera bimba, oggetto dei miei baci e delle gioie mie. Cara piccina! Ch'ella non provi terrore delle Ombre, né delle orrende fauci di Cerbero infernale. Avrebbe ora compiuto il suo sesto gelido inverno, s'ella fosse vissuta altri sei giorni ancora. Oh! Fra i suoi buoni vecchi che ella giochi e ripeta i capricci, e il mio nome balbetti c...

I complici di Catilina, Sallustio, 14 I seguaci di Catilina

I complici di Catilina  TESTO LATINO  - S allustio, De coniuratione Catilinae, 14. In tanta tamque corrupta civitate Catilina, id quod factu facillimum erat , omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat . Nam quicumque impudicus adulter ganeo manu ventre pene bona patria laceraverat , quique alienum aes grande conflaverat , quo flagitium aut facinus redimeret , praeterea omnes undique parricidae sacrilegi convicti iudiciis aut pro factis iudicium timentes , ad hoc quos manus atque lingua periurio aut sanguine civili alebat , postremo omnes quos flagitium egestas conscius animus exagitabat , ii Catilinae proximi familiaresque erant . Quod si quis etiam a culpa vacuus in amicitiam eius inciderat , cotidiano usu atque illecebris facile par similisque ceteris efficiebatur . Sed maxime adulescentium familiaritates appetebat : eorum animi molles etiam et [aetate] fluxi dolis haud difficulter capiebantur . Nam ut cuiusque studium ex aetate f...

Un comandante esorta i suoi soldati

VERSIONE DI LATINO Nondum certa Romanis victoria erat ; alia iis supererat moles. Namque multitudo Gallorum, sensum omnem damni exsuperans , integros milites  adversus victorem hostem ciebat ; steterunt que suppresso impetu Romani , et quia iterum fessis subeunda dimicatio erat et quod consul, dum inter primores incautus agitat , laevo umero materi prope traiecto , cesserat parumper ex acie. Iamque omissa cunctando victoria erat , cum consul, vulnere alligato , revectus ad prima signa, "Quid statis , milites?" inquit .«Non cum Latino Sabinoque hoste res est , quem victum armis socium ex hoste fecistis ; in beluas strinximus ferrum; hauriendus aut dandus est sanguis. Propulistis a castris, supina valle praecipites egistis , stratis corporibus hostium superstatis ; complete eadem strage campos qua montes replevistis . Nolite exspectare dum stantes vos fugiant ; inferenda sunt signa et vadendum in hostem». His adhortationibus iterum coorti , milites Romani pellunt loco primos...