Passa ai contenuti principali

PARTICOLARITÀ del COMPARATIVO e del SUPERLATIVO





1. AGGETTIVI IN -ER

POSITIVO                       
COMPARATIVO                             
SUPERLATIVO
miser, -era, -erum             
miserior, miserius 
miser-rimus, -a, -um


 2. SEI AGGETTIVI USCENTI IN -ILIS

POSITIVO                       
COMPARATIVO                             
SUPERLATIVO
facilis, -e                           
facilior, facilius                  
facillimus, -a, -um
difficilis, -e
difficilior, difficilius 
difficillimus, -a, -um
similis, -e 
similior, similius
  simillimus, -a, -um

dissimilis, -e
dissimilior, dissimilius
dissimillimus, -a, -um
gracilis, -e 
gracilior, gracilius
gracillimus, -a, -um
humilis, -e
humilior, humilius
humillimus, -a, -um


3. AGGETTIVI IN -DICUS, -FICUS, -VOLUS

POSITIVO                       
COMPARATIVO                             
SUPERLATIVO
maledĭcus, -a, -um         
maledicentior, maledicentius
maledicentissimus, -a, -um
magnificus, -a, -um          
magnificentior, magnific-entius
magnificentissimus, -a, -um
benevolus, -a, -um
benevolentior, benevolentius
benevolentissimus, -a, -um
N.B. Seguono la stessa regola anche:


providus, -a, um (“provvido”)
providentior, -ius
providentissimus, -a, -um
egēnus, -a, -um (“bisognoso”)
egentior, -ius
egentissumus, -a, um
                     

4. AGGETTIVI IN -EUS,-IUS, -UUS

POSITIVO                       
COMPARATIVO                             
SUPERLATIVO
idoneus, -a, -um           
magis idoneus, -a, -um                     
maxime idoneus, -a, -um
dubius, -a, -um
magis dubius, -a, -um
 maxime dubius, -a, -um

arduus, -a, -um
magis arduus, -a, -um
maxime arduus, -a, -um
                               

NB. non vale per gli aggettivi in –quus,
per esempio: antiquus, -a, -um (“antico”) fa normalmente        antiquior ; antiquissimus

5. AGGETTIVI IRREGOLARI

POSITIVO                       
COMPARATIVO                             
SUPERLATIVO
bonus, -a, -um
melior, melius
 optimus, -a, -um

malus, -a, -um
peior, peius   
pessimus, -a, -um
magnus, -a, -um
maior, maius
maximus, -a, -um
parvus, -a, -um 
minor, minus 
minimus, -a, -um
multus, -a, -um
plus 
plurimus, -a, -um
                                                         
RICORDA CHE:
minor e plus sono seguiti dal genitivo.
PLUS ha una declinazione particolare:
SING.
·        Nom. e Acc. plus;
·        Gen. pluris;
PLUR. completa.

6. AGGETTIVI senza COMPARATIVI e SUPERLATIVI PROPRI

POSITIVO                       
COMPARATIVO                             
SUPERLATIVO
ferus, -a, -um
ferocior (da ferox)
 ferocissimus, -a, -um

fidus, -a, -um
fidelior (da fidelis) 
fidelissimus, -a, -um
novus, -a, -um
recentior (da recens)
recentissimus o novissimus
sacer, -cra, -crum
sanctior (da sanctus)
sanctissimus o sacerrimus
vetus, -a, -um
vetustior (da vetustus)     
vetustissimus o veterrimus
                                                              

7. COMPARATIVI e SUPERLATIVI derivati da AVVERBI O PREPOSIZIONI

AVVERBIO O PREPOSIZIONE
COMPARATIVO                             
SUPERLATIVO
infra (“al di sotto”)
inferior (“inferiore”)
 infimus (“infimo”)
extra (“al di fuori”)
exterior (“esteriore”)
extremus (“estremo”)
intra (“dentro”)
interior (“interiore”)
intimus (“intimo”)
ultra (“di là”)
ulterior (“ulteriore”)
ultimus (“ultimo”)
supra (“al di sopra”)
superior (“superiore”)
supremus (“supremo”)
OPPURE
summus (“sommo”)
citra (“di qua”)
citerior (“citeriore”)
citimus (“il più di qua”)
potis (“potente”)
potior (“più efficace”)
potissimus (“il migliore”)
post (“dopo”)
posterior (“posteriore”)
postremus (“ultimo”)
de (“giù da”)
deterior (“meno buono”)
deterrimus (“il meno buono”)
prae (“davanti”) 
prior (“primo” fra due)
primus (“primo” fra molti)
prope (“vicino”)
propior (“più vicino”)
proximus (“vicinissimo”) spesso assume il significato di "parenti, familiari"
                                                    

8. COMPARATIVI e SUPERLATIVI di IUVENIS e SENEX

POSITIVO                       
COMPARATIVO                             
SUPERLATIVO
iuvenis 
iunior OPPURE minor natu
maxime iuvenis OPPURE
admŏdum iuvenis OPPURE
minimus natu
senex
senior OPPURE maior natu
maxime senex OPPURE
admŏdum senex OPPURE
maximus natu
                                                                                            

9. COMPARATIVO e SUPERLATIVO di FRUGIS e NEQUAM

POSITIVO                       
COMPARATIVO                             
SUPERLATIVO
frugi                                 
frugalior (da frugalis)
frugalissimus, -a, -um
nequam 
nequior 
nequissimus, -a, -um
                                                                         

10. SUPERLATIVI con PREFISSI 

Le forme italiane arci-, stra- si rendono in latino con per- o prae-: 
es. magnus                        permagnus (“molto grande, grandissimo”)
clarus                                praeclarus (“molto illustre, illustrissimo”)


11. SUPERLATIVI con AVVERBI

Tutti gli aggettivi possono formare il superlativo premettendo al grado positivo gli avverbi
admodum (“oltremodo”) o maxime (“massimamente”): 
es.                        altus admodum / maxime altus


Commenti

Post popolari in questo blog

MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion

TRADUZIONE CONTRASTIVA: MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion Epigramma V, 34 Hanc tibi, Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam oscula commendo deliciasque meas, parvola ne nigras horrescat Erotion umbras oraque Tartarei prodigiosa canis. Impletura fuit sextae modo frigora brumae, vixisset totidem ni minus illa dies. Inter tam veteres ludat lasciva patronos et nomen blaeso garriat ore meum. Mollia non rigidus caespes tegat ossa nec illi, terra, gravis fueris : non fuit illa tibi. TRADUZIONI A CONFRONTO TRADUZIONE 1 A te, babbo Frontone, a te, mamma Flaccilla, io pienamente affido questa povera bimba, oggetto dei miei baci e delle gioie mie. Cara piccina! Ch'ella non provi terrore delle Ombre, né delle orrende fauci di Cerbero infernale. Avrebbe ora compiuto il suo sesto gelido inverno, s'ella fosse vissuta altri sei giorni ancora. Oh! Fra i suoi buoni vecchi che ella giochi e ripeta i capricci, e il mio nome balbetti c...

I complici di Catilina, Sallustio, 14 I seguaci di Catilina

I complici di Catilina  TESTO LATINO  - S allustio, De coniuratione Catilinae, 14. In tanta tamque corrupta civitate Catilina, id quod factu facillimum erat , omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat . Nam quicumque impudicus adulter ganeo manu ventre pene bona patria laceraverat , quique alienum aes grande conflaverat , quo flagitium aut facinus redimeret , praeterea omnes undique parricidae sacrilegi convicti iudiciis aut pro factis iudicium timentes , ad hoc quos manus atque lingua periurio aut sanguine civili alebat , postremo omnes quos flagitium egestas conscius animus exagitabat , ii Catilinae proximi familiaresque erant . Quod si quis etiam a culpa vacuus in amicitiam eius inciderat , cotidiano usu atque illecebris facile par similisque ceteris efficiebatur . Sed maxime adulescentium familiaritates appetebat : eorum animi molles etiam et [aetate] fluxi dolis haud difficulter capiebantur . Nam ut cuiusque studium ex aetate f...

LATINO Seneca, “Epistulae morales ad Lucilium”, Epistula 95

VITA E OPERE Lucio Anneo Seneca (Cordova, 4 a.C. – Roma, 65) apparteneva a una ricca famiglia equestre spagnola ed era figlio del famoso Seneca il Retore. Da giovane, fu portato a Roma dalla zia materna; e ricevette un’ottima educazione letteraria e storica, completata con studi di retorica e di filosofia: i suoi maestri furono: -          Sozione di Alessandria, vicino alla scuola stoico-pitagorica dei Sestii -          lo stoico Attalo, cultore di scienze naturalistiche -          Papirio Fabiano. Intorno al 26 d.C. si recò in Egitto per motivi di salute, con suo zio, il prefetto Gaio Valerio. Le sue condizioni di salute migliorarono, anche grazie alle cure della zia materna . Tornato a Roma, intorno al 33-34 d.C., ottenne la questura, il primo grado del cursus honorum ; si dedicò all'attività oratoria, ottenendo fama e successo. Scrisse la Consolatio ad...