Passa ai contenuti principali

VALORI DEL PARTICIPIO LATINO

In latino il participio può assumere diversi valori:

  1. Participio attributivo:  si trova in posizione attributiva (accanto al sostantivo) ed equivale a un attributo (cioè aggettivo).  Solitamente si traduce con una subordinata relativa oppure, quando è possibile, con un aggettivo. Esempio: Ascanius florentem atque opulentam urbem reliquit. = Ascanio lasciò una città ricca e fiorente;
  2. Participio sostantivato: non concorda con nessun sostantivo, ma funge esso stesso da sostantivo, nel senso di "persone che fanno una certa cosa": VIVENTI = "persone viventi"; "chi vive... chi parla...". Esempio: Audentes fortuna iuvat. = La fortuna aiuta gli audaci;
  3. Participio congiunto: è il più frequente. Il participio, collegato a un termine della proposizione reggente, funge da subordinata circostanziale (con valore causale, temporale, concessivo) oppure a una relativa. Concorda con il sostantivo o pronome di riferimento (che può essere anche sottinteso). Molto spesso il participio congiunto è separato dal sostantivo a cui si riferisce da una virgola. Si tradurrà:  in forma implicita come un gerundio presente o passato se riferito al soggetto -        oppure  con una proposizione relativa -          in forma esplicita, con i modi finiti, rispettando sempre la relazione temporale con la reggente. Esempio: Marius, humili loco natus, consul factus est = Mario, benché fosse nato di umili origini, divenne console;
  4. Participio predicativo: non dipende da un sostantivo, bensì da un verbo di cui completa il significato: tale verbo indica solitamente un’azione che implica percezione fisica o mentale. Il participio predicativo si posiziona quasi sempre dopo il verbo da cui dipende, violando così la regola generale che vorrebbe il predicato in ultima posizione. Inoltre i due verbi non sono separati da una virgola. In linea di massima, il participio predicativo dovrebbe tradursi con un infinito o come un'infinitiva. Esempio 1: Catonem vidi in bibliotheca sedentem. Esempio 2: Omnes praesentes erant.
  5. Participio assoluto comunemente detto ablativo assoluto: è una proposizione implicita, solitamente all'inizio del periodo o comunque separata da due virgole dal resto del periodo,ottenuta declinando sia il soggetto sia il participio del verbo nel caso ablativo.  Si riconosce facilmente perché il participio utilizzato sempre al caso ablativo, e anche perché, di solito, è separato tramite virgole dal resto del periodo.
  • VALORI DELL’ABLATIVO ASSOLUTO
  • TEMPORALE: Pulso fratre, Amulius regnat= Dopo aver cacciato il fratello, Amulio regna.
  • CAUSALE: Romanis victis, socii appropinquaverunt = Poiché erano stati sconfitti i Romani, gli alleati si avvicinarono.
  • CONCESSIVO Diviciacus Romam profectus, infecta re, redierat = Diviziaco era partito per ROma, era ritornato senza aver concluso nulla.
  • IPOTETICODis iuvantibus, erimus profecto liber.
  • AVVERSATIVOOmnibus consentientibus, Marius adversatus est = Mentre tutti erano d'accordo, Mario si oppose.

LA PERIFRASTICA ATTIVA

È un costrutto latino formato dall'unione tra il participio futuro (-URUS, A, UM) e le voci del verbo sum
Indica:
  1. -          IMMINENZA (stare sul punto di…; stare per…) Lecturus sum librum.
  2. -          INTENZIONALITÀ (avere intenzione di…) Quae dicturus sunt notiora sunt omnibus.
  3. -          PREDESTINAZIONE (essere destinato a…) Omnia quae ventura sunt in incerto iacent.



Commenti

Post popolari in questo blog

MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion

TRADUZIONE CONTRASTIVA: MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion Epigramma V, 34 Hanc tibi, Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam oscula commendo deliciasque meas, parvola ne nigras horrescat Erotion umbras oraque Tartarei prodigiosa canis. Impletura fuit sextae modo frigora brumae, vixisset totidem ni minus illa dies. Inter tam veteres ludat lasciva patronos et nomen blaeso garriat ore meum. Mollia non rigidus caespes tegat ossa nec illi, terra, gravis fueris : non fuit illa tibi. TRADUZIONI A CONFRONTO TRADUZIONE 1 A te, babbo Frontone, a te, mamma Flaccilla, io pienamente affido questa povera bimba, oggetto dei miei baci e delle gioie mie. Cara piccina! Ch'ella non provi terrore delle Ombre, né delle orrende fauci di Cerbero infernale. Avrebbe ora compiuto il suo sesto gelido inverno, s'ella fosse vissuta altri sei giorni ancora. Oh! Fra i suoi buoni vecchi che ella giochi e ripeta i capricci, e il mio nome balbetti c

I complici di Catilina, Sallustio, 14 I seguaci di Catilina

I complici di Catilina  TESTO LATINO  - S allustio, De coniuratione Catilinae, 14. In tanta tamque corrupta civitate Catilina, id quod factu facillimum erat , omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat . Nam quicumque impudicus adulter ganeo manu ventre pene bona patria laceraverat , quique alienum aes grande conflaverat , quo flagitium aut facinus redimeret , praeterea omnes undique parricidae sacrilegi convicti iudiciis aut pro factis iudicium timentes , ad hoc quos manus atque lingua periurio aut sanguine civili alebat , postremo omnes quos flagitium egestas conscius animus exagitabat , ii Catilinae proximi familiaresque erant . Quod si quis etiam a culpa vacuus in amicitiam eius inciderat , cotidiano usu atque illecebris facile par similisque ceteris efficiebatur . Sed maxime adulescentium familiaritates appetebat : eorum animi molles etiam et [aetate] fluxi dolis haud difficulter capiebantur . Nam ut cuiusque studium ex aetate flagrabat

Un comandante esorta i suoi soldati

VERSIONE DI LATINO Nondum certa Romanis victoria erat ; alia iis supererat moles. Namque multitudo Gallorum, sensum omnem damni exsuperans , integros milites  adversus victorem hostem ciebat ; steterunt que suppresso impetu Romani , et quia iterum fessis subeunda dimicatio erat et quod consul, dum inter primores incautus agitat , laevo umero materi prope traiecto , cesserat parumper ex acie. Iamque omissa cunctando victoria erat , cum consul, vulnere alligato , revectus ad prima signa, "Quid statis , milites?" inquit .«Non cum Latino Sabinoque hoste res est , quem victum armis socium ex hoste fecistis ; in beluas strinximus ferrum; hauriendus aut dandus est sanguis. Propulistis a castris, supina valle praecipites egistis , stratis corporibus hostium superstatis ; complete eadem strage campos qua montes replevistis . Nolite exspectare dum stantes vos fugiant ; inferenda sunt signa et vadendum in hostem». His adhortationibus iterum coorti , milites Romani pellunt loco primos