Cesare, De bello Gallico, VI, 16 - Versione latino
Natio |
est |
omnis |
Gallorum |
LA POPOLAZIONE Sogg. NOM. FEM. SING. Natio, nationis 3° decl |
È 3° pers. sing. PRESENTE INDICATIVO da SUM, ES, FUI, ESSE |
TUTTA Aggettivo di 2° classe omnis, omne, riferito al sogg. Natio |
DEI GALLI C. Spec. GEN. PLUR. Gallus, Galli 2° decl. |
admodum |
dedita |
religionibus |
atque |
ASSAI avverbio |
DEDITA Aggettivo 1° classe deditus, a, um participio perfetto
del verbo dedo, is, dedidi, deditum, ĕre 3° coniug., regge il DATIVO religionibus |
ALLE PRATICHE RELIGIOSE DAT FEMM PLUR Religio, religionis 3° decl. |
E Congiunzione copulativa |
ob eam causam |
qui |
sunt adfecti |
gravioribus morbis |
PER TALE RAGIONE Compl. di causa esterna OB + ACC sostantivo ACC FEM SING Causa, ae 1° decl. + Agg. is ea id |
QUELLI CHE Pronome relativo qui, quae, quod |
SONO AFFETTI 3° pers. plur. PERF. INDIC. PASSIVO da adficio, is, feci,
fectum, ĕre Verbo in -io (composto di FACIO) |
DA MALATTIE PIUTTOSTO GRAVI C. causa efficiente ABL MASCH. PLUR. Sostantivo 2° decl. morbus,
i + ABL MASCH. PLUR. Agg. Gravior, gravius Comparativo assoluto (perché senza II term parag) Deriv. dall’agg. grado positivo Gravis, grave (2° classe) |
qui-que |
in proeliis periculis-que |
versantur |
aut |
E QUELLI CHE Sogg. NOM. MASCH. PLUR. Pronome relativo qui, quae, quod -que congiunz. |
IN COMBATTIMENTI E IN PERICOLI Compl. Stato in luogo IN + ABL PLUR Proelium, ii neutro
di 2° decl Periculum, i neutro di 2° decl. -que congiunz. |
SI TROVANO 3° pers. plur PRES. INDIC. PASSIVO Da verso, as, avi, atum,
are 1° coniug. |
O Congiunz. Disgiuntiva in correlazione con l’aut seguente |
pro victimis |
homines |
Immolant |
aut |
COME VITTIME Pro + ABL FEMM PLUR Victima, ae 1° decl. |
UOMINI c. ogg. ACC. MASCH. PLUR. Homo, hominis 3° decl. |
SACRIFICANO 3° pers. plur. PRES. INDIC. ATTIVO da immolo, as, avi, atum,
are 1° coniug. |
O Congiunz. Disgiuntiva in correlazione con l’aut precedente |
se |
immolaturos |
vovent |
Administris-que |
CHE ESSI Sogg. dell’Infinitiva oggettiva Posteriorità ACC. MASCH. PLUR.
Pronome personale 3° pers. plur. Sui, sibi, se, se |
(LI) IMMOLERANNO Verbo dell’Infinitiva oggettiva Posteriorità ACC. MASCH. PLUR. PARTICIPIO FUTURO ATTIVO da immolo, as, avi, atum, are 1°
coniug. |
FANNO VOTO 3° pers. plur. PRES.
INDIC. ATTIVO da voveo, es, vovi, votum, ēre 2° coniug. |
E COME OFFICIANTI ABL MASCH PLUR Compl. Predicativo di druidibus Sost. Administer,
stri 2° decl. in -er. Riferito a DRUIDIBUS + -que congiunz. |
ad ea sacrificia |
druidibus |
utuntur |
quod |
PER TALI SACRIFICI C. fine AD + ACC NEUTR PLUR Sacrificium, ii 2° decl. + Agg.
determinativo is, ea, id |
DRUIDI ABL MASCH PLUR Sost. orig. celtica 3° decl. Druides, druidum
retto dal verbo UTOR |
SI SERVONO DEI 3° pers. plur. PRES. INDIC. DEPONENTE Utor, eris, usus sum,
uti 3° coniug., regge l’ABL druidibus |
POICHÉ Congiunzione causale |
pro vita |
hominis |
nisi |
hominis |
IN CAMBIO DELLA VITA C. sostituzione o scambio PRO + ABL FEMM SING Vita, ae 1°
decl. |
DI UN (ALTRO) UOMO c. spec. GEN MASCH SING homo, hominis 3° decl. |
SE NON Congiunzione condizionale |
DI UN UOMO c. spec. GEN MASCH SING homo, hominis 3° decl. |
Vita |
Reddatur |
non |
posse |
LA VITA Sogg. NOM. FEM. SING. Vita, ae 1° decl. |
SI DÀ 3° pers sing PRESENTE CONGIUNT PASSIVO da reddo, is, didi,
ditum, ĕre 3° Coniug. |
NON negazione |
POSSA Verbo Infinitiva oggettiva Contemporaneità Infinito presente da
POSSUM, potes, potui, posse (composto di SUM) |
deorum immortalium |
Numen |
placari |
arbitrantur |
DEGLI DEI IMMORTALI c. spec. GEN MASCH PLUR deus, dei, particolarità 2° decl.
+ Agget. 2° classe immortalis, e |
LA VOLONTA’ Sogg. dell’Infinitiva soggettiva della Contemporaneità ACC. NEUTR. SING. numen, numinis 3° decl |
ESSERE PLACATA Verbo dell’Infinitiva soggettiva della Contemporaneità Infinito presente Placo, as, avi, atum, are 1° coniug |
RITENGONO 3° pers plur PRESENTE indicativo PASSIVO da arbitro, as, avi,
atum, are 1° Coniug. |
publice-que |
eiusdem generis |
habent |
instituta |
E A SPESE DELLO STATO Avverbio -que congiunz. |
DI TAL GENERE c. spec. GEN NEUTR SING Aggettivo dimostrativo idem, eadem,
idem |
HANNO 3° pers. plur. PRES. INDIC. ATTIVO da habeo, es, habui,
habitum, ēre 2° coniug. |
ISTITUITI ACC NEUTRO PLUR Participio perfetto passivo da Instituo, is,
stitui, stitutum, ĕre 3° coniug. riferito a sacrificia. |
sacrificia. |
Alii |
immani magnitudine |
simulacra |
SACRIFICI. c. ogg. ACC NEUTRO PLUR sacrificium, ii 2° decl. |
ALTRI Sogg. NOM MASCH PLUR Pronome indefinito alius, alia, aliud |
DI ENORME GRANDEZZA c. mezzo ABL FEMM SING magnitudo, dinis 3° decl. +
aggettivo di 2° classe immanis, e |
STATUE c. ogg. ACC NEUTRO PLUR simulacrum, ii 2° decl. |
habent |
quorum |
contexta |
viminibus |
HANNO 3° pers. plur. PRES. INDIC. ATTIVO da habeo, es, habui, habitum,
ēre 2° coniug. |
DI CUI c. spec. GEN MASCH PLUR Pronome relativo qui, quae, quod |
INTESSUTE ACC NEUTRO PLUR Participio perfetto passivo da contexo, is,
texui, textum, ĕre 3° coniug. riferito a membra. |
DI VIMINI C. Di materia ABL NEUTRO PLUR vimen, viminis 3° decl. |
membra |
vivis hominibus |
complent; |
quibus succensis |
LE MEMBRA c. ogg. ACC NEUTRO PLUR membrum, ii 2° decl. |
DI UOMINI VIVI Compl. di Abbondanza ABL
MASCH PLUR retto dal verbo “complent” sostantivo homo, hominis 3° decl
+ aggettivo 1° classe vivus, a, um |
RIEMPIONO; 3° pers. plur. PRES. INDIC. ATTIVO da compleo, es, evi, etum,
ēre 2° coniug. |
ACCESE LE QUALI, ABLATIVO ASSOLUTO composto da ABL MASCH PLUR soggetto Pronome
relativo qui, quae, quod + ABL MASCH PLUR verbo Participio perfetto passivo
da succendo, is, cendi, censum, ĕre 3° coniug. riferito a Quibus, a sua volta riferito a simulacra. |
|
circumventi |
Flamma |
Exanimantur |
|
AVVOLTI MASCH PLUR Participio perfetto passivo da circumvenio, is, veni,
ventum, ire 4° decl. riferito a homines. |
DAL FUOCO C. di causa efficiente ABL FEMM SING Flamma, ae 1° decl |
SONO FATTI MORIRE 3° pers. plur. PRES. INDIC. PASSIVO da exanimo, as, avi, atum,
are 1° coniug. |
homines. |
Supplicia |
Eorum |
Qui |
GLI UOMINI Sogg NOM MASCH PLUR Homo, hominis 3° decl. |
I SACRIFICI Sogg. dell’infinita oggettiva contemporaneità ACC NEUTRO PLUR supplicium, ii 2° decl. |
DI LORO c. spec. GEN MASCH. PLUR. Pronome determinativo is, ea, id |
QUELLI CHE Sogg NOM MASCH PLUR Pronome relativo qui, quae, quod |
in furto aut latrocinio |
aut aliqua noxia |
sint comprehensi, |
gratiora |
IN FURTO O RAPINA C. Stato in luogo IN + ABL NEUTR SING furtum, ii neutro
2° decl; latrocinium, i neutro 2° decl. |
O IN QUALCHE DELITTO Aut = cong. Disgiuntiva + C. Stato in luogo IN + ABL SING sost.
1° decl noxia, ae + agg. indefinito aliqui, aliqua, aliquod |
SIANO STATI PRESI 3° pers plur PERFETTO CONGIUNTIVO PASSIVO da comprehendo, is,
hendi, hensum, ĕre 3° coniug. |
PIÙ GRADITI Parte nominale di “esse” ACC. NEUT. PLUR Agg. grado comparativo grātior, ius der. dall’agget.grado positivo grātus, a, um (1° classe) regge il dativo dis immortalibus |
dis immortalibus |
esse |
arbitrantur. |
Sed |
AGLI DEI IMMORTALI DAT MASCH PLUR deus, dei, particolarità 2° decl. + Agg.
2° classe immortalis, e |
SIANO Verbo dell’infinita oggettiva contemporaneità. Infinito presente
di SUM, ES, FUI, ESSE |
RITENGONO. 3° pers plur PRESENTE INDICATIVO PASSIVO da arbitro, as, avi,
atum, are 1° coniug. |
MA Congiunzione avversativa |
cum |
eius generis |
copia |
deficit |
QUANDO Congiunzione temporale CUM + INDICATIVO |
DI QUESTO GENERE (di uomini = criminali) c. spec. GEN NEUTR SING genus, generis 3° decl. |
L’ABBONDANZA Sogg. NOM FEMM SING copia, ae particolarità
della 1° decl al sing. copia, ae = abbondanza; al plur. copiae,
arum = truppe |
VIENE MENO 3° pers sing PRESENTE INDICATIVO ATTIVO da deficio, is, feci,
fectum, ĕre Verbo in -io (composto di
facio) |
etiam |
ad innocentium supplicia |
descendunt. |
|
ANCHE Congiunzione copulativa |
AI SACRIFICI DEGLI INNOCENTI AD + ACC NEUTRO PLUR supplicium, ii 2° decl. c. spec. GEN MASCH PLUR innocens, entis 3° decl. |
SI RIDUCONO/ABBASSANO 3° pers plur PRESENTE INDICATIVO ATTIVO da descendo, is,
scendi, scensum, ĕre 3° coniug. |
|
Natio est omnis
Gallorum admodum dedita religionibus = PRINCIPALE
atque ob eam
causam = coordinata copulativa
qui sunt adfecti
gravioribus morbis = relativa
quique in
proeliis periculisque versantur = relativa coordinata alla relativa
precedente
aut pro victimis
homines immolant aut se immolaturos vovent administris = coordinate
copulative aut…aut
-que ad ea
sacrificia druidibus utuntur = coordinata copulativa
quod arbitrantur =
subordinata causale
pro vita hominis nisi hominis vita reddatur
= subordinata condizionale
non posse =
infinitiva oggettiva della contemporaneità
deorum immortalium
numen placari = infinitiva soggettiva della contemporaneità
publiceque
eiusdem generis habent instituta sacrificia = coordinata copulativa
Alii immani
magnitudine simulacra habent = principale
quorum contexta
viminibus membra vivis hominibus complent = relativa
quibus succensis
= ablativo assoluto con valore di subordinata temporale
circumventi
flamma exanimantur homines = subordinata modale
Supplicia eorum gratiora
dis immortalibus esse = infinitiva oggettiva della contemporaneità
qui in furto aut
in latrocinio aut aliqua noxia sint comprehensi = relativa
arbitrantur
= principale
sed etiam ad
innocentium supplicia descendunt = coordinata avversativa
cum eius generis
copia defecit = subordinata temporale
Traduzione in italiano:
Tutta la popolazione dei Galli è assai dedita alle pratiche
religiose, e per tale ragione, quelli che sono affetti da malattie piuttosto gravi
e quelli che si trovano nei combattimenti e nei pericoli, o sacrificano uomini
come vittime o fanno voto di immolar(li)
e si servono per tali sacrifici dei druidi come officianti, poiché ritengono
che la volontà degli dei immortali non possa essere placata se non si dà la
vita di un uomo per la vita di un (altro) uomo, e hanno sacrifici dello stesso genere
stabiliti a spese dello Stato. Altre (popolazioni) hanno statue di enorme
grandezza, le cui membra intessute di vimini riempiono di uomini vivi; accesi le
quali, gli uomini sono fatti morire avvolti dal fuoco. Ritengono che i sacrifici
di quelli che siano stati (sor)presi in un furto o in una rapina o in qualche
(altro) delitto, siano più graditi agli dei immortali; ma, quando viene meno
l’abbondanza di questo genere (di uomini = criminali), si abbassano anche ai
sacrifici degli innocenti.
Commenti
Posta un commento