Passa ai contenuti principali

Versione di Latino

 Gli antichi Romani imitavano le istituzioni degli altri popoli se le ritenevano buone

Maiores nostri, patres conscripti, neque consilii neque audaciae eguere; neque superbia impediebat, quominus aliena instituta, si proba erant, imitarentur. Arma atque tela militaria a Samnitibus, insignia magistratuum a Tuscis pleraque sumpserunt. Postremo, si quid apud socios aut hostes idoneum videbatur, non recusabant quin cum summo studio domi exsequerentur: imitari quam invidere bonis malebant. Sed eodem illo tempore, Graeciae morem imitati, verberibus animadvertebant in cives, de condemnatis summum supplicium sumebant. Postquam res publica adolevit et multitudine civium factiones valuerunt, tum lex Porcia aliaeque leges paratae sunt, quibus exilium damnatis permissum est.

Traduzione italiana

I nostri antenati, o senatori (Padri Coscritti), non mancarono né di saggezza né di audacia; né la superbia impediva che imitassero le istituzioni altrui, se erano valide. Assunsero armi e strumenti militari (armi militari difensive e offensive) dai Sanniti, (assunsero) la maggior parte segni dei magistrati dagli Etruschi. Infine, se qualcosa presso gli alleati o i nemici sembrava utile, non rifiutavano di eseguir(lo) con il massimo impegno in patria: preferivano imitare i buoni piuttosto che invidiarli. Ma in quello stesso tempo, imitando il costume della Grecia, infierivano contro i cittadini con le verghe, impiegavano il massimo castigo (cioè la pena capitale) riguardo ai condannati. Dopo che la repubblica si sviluppò e per il numero dei cittadini si rafforzarono i partiti, allora furono preparate (emanate) la legge Porcia e altre leggi, con le quali fu concesso l’esilio ai condannati.


Analisi del periodo

Maiores nostri, patres conscripti, neque consilii neque audaciae eguere; neque superbia impediebat, quominus aliena instituta, si proba erant, imitarentur.

I nostri antenati, o senatori (Padri Coscritti), non mancarono né di saggezza né di audacia; né la superbia impediva che imitassero le istituzioni altrui, se erano valide.

• Principale: Maiores nostri... eguere (non mancarono)

• Coordinata: neque superbia impediebat

• Subordinata completiva introdotta da quominus e retta da verbi o espressioni di impedimento, rifiuto o dubbio: quominus... imitarentur (impediva che imitassero)

• Subordinata condizionale/ipotetica: si proba erant (se erano valide)

Arma atque tela militaria a Samnitibus, insignia magistratuum a Tuscis pleraque sumpserunt.

Dai Sanniti presero/hanno preso le armi difensive e offensive (armi e strumenti militari di difesa e offesa), dagli Etruschi (hanno preso) la maggior parte delle insegne dei magistrati.

• Principale: Arma atque tela militaria a Samnitibus (sumpserunt) (assunsero, presero)

• Coordinata per asindeto: insignia magistratuum a Tuscis pleraque sumpserunt

Postremo, si quid apud socios aut hostes idoneum videbatur, non recusabant quin cum summo studio domi exsequerentur: imitari quam invidere bonis malebant.

Infine, se qualcosa presso gli alleati o i nemici sembrava utile, non rifiutavano di eseguir(lo) con il massimo impegno in patria: preferivano imitare i meritevoli piuttosto che invidiarli.

• Principale: Postremo non recusabant

• Subordinata condizionale/ipotetica: si quid... videbatur (costruzione personale di videor)

• Subordinata completiva introdotta da quin e introdotta da una principale negativa: quin... exsequerentur

• Coordinata: imitari quam invidere... malebant (preferivano imitare piuttosto che invidiare)

4. Sed eodem illo tempore, Graeciae morem imitati, verberibus animadvertebant in cives, de condemnatis summum supplicium sumebant.

Ma in quello stesso tempo, imitando il costume greco, punivano i cittadini con le verghe, infliggevano il massimo castigo (la pena capitale) riguardo ai condannati.

• Principale: Sed eodem illo tempore verberibus animadvertebant in cives

• Coordinata per asindeto: de condemnatis summum supplicium sumebant

• Participio congiunto con valore strumentale: Graeciae morem imitati (imitando il costume greco)

5. Postquam res publica adolevit et multitudine civium factiones valuerunt, tum lex Porcia aliaeque leges paratae sunt, quibus exilium damnatis permissum est.

Dopo che la repubblica si sviluppò e i partiti si rafforzarono per il numero dei cittadini, allora furono promulgate la legge Porcia e altre leggi, con le quali fu concesso l’esilio ai condannati.

• Subordinata temporale: Postquam... adolevit

• Coordinata alla subordinata temporale: et multitudine… valuerunt

• Principale: tum... paratae sunt

• Subordinata relativa: quibus... permissum est



Paradigmi dei verbi

• Conscribo, is, scripsi, scriptum, ere 3

• egeo, es, egui, egere 2° → mancare, essere privo

• impedio, is, impedivi, impeditum, impedire 4° → impedire

• instituo, Is, stitui, stitutum, ere 3

• sum, es, fui, esse → essere

• imitor, aris, imitatus sum, imitari 1° (deponente) → imitare

• sumo, is, sumpsi, sumptum, sumere 3° → prendere

• videor, eris, visus sum, videri 2° (deponente) → sembrare

• recuso, as, recusavi, recusatum, recusare 1° → rifiutare

• exsequor, eris, exsecutus sum, exsequi 3° (deponente) → eseguire, attuare

• malo, mavis, malui, malle (composto di volo, anomalo) → preferire

• animadverto, is, animadverti, animadversum, animadvertere 3° → punire, notare

• adolesco, is, adolevi, adultum, adolescere 3° → crescere, svilupparsi

• valeo, es, valui, valere 2° → essere forte, prevalere

• paro, as, paravi, paratum, parare 1° → preparare

• permitto, is, permisi, permissum, permittere 3° → permettere


Commenti

Post popolari in questo blog

MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion

TRADUZIONE CONTRASTIVA: MARZIALE, Per la morte della piccola Eròtion Epigramma V, 34 Hanc tibi, Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam oscula commendo deliciasque meas, parvola ne nigras horrescat Erotion umbras oraque Tartarei prodigiosa canis. Impletura fuit sextae modo frigora brumae, vixisset totidem ni minus illa dies. Inter tam veteres ludat lasciva patronos et nomen blaeso garriat ore meum. Mollia non rigidus caespes tegat ossa nec illi, terra, gravis fueris : non fuit illa tibi. TRADUZIONI A CONFRONTO TRADUZIONE 1 A te, babbo Frontone, a te, mamma Flaccilla, io pienamente affido questa povera bimba, oggetto dei miei baci e delle gioie mie. Cara piccina! Ch'ella non provi terrore delle Ombre, né delle orrende fauci di Cerbero infernale. Avrebbe ora compiuto il suo sesto gelido inverno, s'ella fosse vissuta altri sei giorni ancora. Oh! Fra i suoi buoni vecchi che ella giochi e ripeta i capricci, e il mio nome balbetti c...

I complici di Catilina, Sallustio, 14 I seguaci di Catilina

I complici di Catilina  TESTO LATINO  - S allustio, De coniuratione Catilinae, 14. In tanta tamque corrupta civitate Catilina, id quod factu facillimum erat , omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervas habebat . Nam quicumque impudicus adulter ganeo manu ventre pene bona patria laceraverat , quique alienum aes grande conflaverat , quo flagitium aut facinus redimeret , praeterea omnes undique parricidae sacrilegi convicti iudiciis aut pro factis iudicium timentes , ad hoc quos manus atque lingua periurio aut sanguine civili alebat , postremo omnes quos flagitium egestas conscius animus exagitabat , ii Catilinae proximi familiaresque erant . Quod si quis etiam a culpa vacuus in amicitiam eius inciderat , cotidiano usu atque illecebris facile par similisque ceteris efficiebatur . Sed maxime adulescentium familiaritates appetebat : eorum animi molles etiam et [aetate] fluxi dolis haud difficulter capiebantur . Nam ut cuiusque studium ex aetate f...

Un comandante esorta i suoi soldati

VERSIONE DI LATINO Nondum certa Romanis victoria erat ; alia iis supererat moles. Namque multitudo Gallorum, sensum omnem damni exsuperans , integros milites  adversus victorem hostem ciebat ; steterunt que suppresso impetu Romani , et quia iterum fessis subeunda dimicatio erat et quod consul, dum inter primores incautus agitat , laevo umero materi prope traiecto , cesserat parumper ex acie. Iamque omissa cunctando victoria erat , cum consul, vulnere alligato , revectus ad prima signa, "Quid statis , milites?" inquit .«Non cum Latino Sabinoque hoste res est , quem victum armis socium ex hoste fecistis ; in beluas strinximus ferrum; hauriendus aut dandus est sanguis. Propulistis a castris, supina valle praecipites egistis , stratis corporibus hostium superstatis ; complete eadem strage campos qua montes replevistis . Nolite exspectare dum stantes vos fugiant ; inferenda sunt signa et vadendum in hostem». His adhortationibus iterum coorti , milites Romani pellunt loco primos...